Veel te vaak verliezen docenten hun goede moed - en veel energie en
tijd - doordat de studenten niet lijken te willen werken aan de
eigenlijke doelen van het onderwijs. In plaats daarvan studeren ze voor
het tentamen en zijn ze tevreden als ze dat halen.
De oorzaak van dit gedrag ligt niet bij de studenten; die worden
immers op steeds meer manieren gedwongen om in zo weinig mogelijk tijd
zoveel mogelijk studiepunten te behalen.
Wat is er dan wel aan de hand? Dat is zichtbaar te
maken door de praktijk van het onderwijs te onderzoeken op zijn
didactische consistentie. Indien de doelen, de toetsing, en de
onderwijsactiviteiten structureel op elkaar zijn afgestemd, komt het
probleem niet voor, omdat 'leren voor de toets' dan gelijk is aan
'werken aan het bereiken van de doelen'.
Naar aanleiding van het studiesuccesseminar
"Is dit ook voor het tentamen?" ontwikkelde IOWO-adviseur
Willibrord Huisman een publicatie die het begrip 'didactische
consistentie' uit de doeken doet. De publicatie is een
zelfstudiepowerpoint met vier geanimeerde en toegelichte
schema's.
U kunt die hier direct openen.
3: Criteria voor didactische consistentie (in ontwikkeling)
Wat betekent het nu, als je zou willen dat het onderwijs 'didactisch
consistent' is?
We geven dat hier weer als een reeks criteria. Let wel: dit zijn geen criteria voor
onderwijs in het algemeen, maar criteria voor didactisch consistent
onderwijs zoals
hierboven beschreven.
Doelen
De doelen zijn beschreven als een te bereiken toestand
van de student
De mate van bereiken van de doelen is meetbaar
De doelen dragen bij aan het bereiken van de eindtermen
Summatieve toetsing
De toetsing meet alleen de mate van het bereiken van
alle doelen
De toetsing is geheel gescheiden van de begeleiding
De examinator toetst en beoordeelt zonder contact met de
docent
Beoordeling geslaagd / niet geslaagd geschiedt op grond
van een tevoren gestelde cesuur
Beoordeling in cijfers geschiedt op grond van tevoren
gestelde criteria
De beoordeling is onafhankelijk van de prestaties van
andere studenten
De wijze van toetsing, de cesuur en de criteria zijn
tevoren bekend
Voorlichting (cursusinformatie)
De cursusdoelen zijn zó beschreven dat de student ze
vóór inschrijving begrijpen kan
De cesuur en de cijfercriteria zijn beschreven
De toetsing is beschreven
De studiebelasting is beschreven in uren voor elke week
De cursus
De onderwijsactiviteiten en het onderwijsmateriaal zijn erop ingericht de
studenten te helpen bij het bereiken van de doelen
De toetsing en de doelen worden regelmatig besproken
Formatieve toetsing geeft studenten en begeleiders een
indruk van de vorderingen
De studenten krijgen regelmatig feedback op hun werk
De cursus bevat minstens een voorbeeldeindtoets met
uitwerking én beoordeling
De studenten oefenen met de toetsing en de beoordeling
Wat de studenten in de cursus doen wordt op geen enkele
wijze meegewogen in de eindbeoordeling
Het onderwijs als geheel
Het onderwijs is studeerbaar voor de doelgroep
De studenten willen de doelen bereiken
De efficiëntie is zo groot mogelijk voor zowel
instelling, docenten als studenten
De docenten
De docenten begrijpen en onderschrijven het concept van
didactische consistentie en handelen daarnaar.
De docenten zijn zich bewust van de verschillende
docentrollen.
De docenten zijn bekwaam in die rollen die ze uitvoeren.
De studenten
De studenten onderkennen dat ze zelf voor hun
leerresultaten verantwoordelijk zijn.
De studenten gedragen zich als academische studenten -
wat dat inhoudt is vastgelegd en met hen besproken bij
aanvang van de studie en bij voortgangsgesprekken
Meer lezen
Onderwijsadvieselementen:
60:De
leeromgeving geeft een overzicht van de
elementen van de leeromgeving en de positie die het digitale deel
daarvan inneemt.
47:Online
peer review geeft een reeks toegelichte schema's van onderlinge
terugkoppeling tussen studenten in opdrachtgestuurd, doelgericht
onderwijs.
61:Onderwijsontwikkeling en digitale didactiek
bespreekt hoe de nieuwe digitale media de gebruikelijke praktijk van het
onderwijs opschudden en nopen tot een meer of minder diepgaand
herontwerp.
De video "Teaching
teaching and understanding understanding" van Claus Braband
geeft bijzonder goed weer hoe didactisch inconsistent onderwijs leidt
tot problemen, en waarom consistentie ("constructive alignment", Biggs)
een fundamentele oplossing is.
Meer
bespreken
U heeft nu de
zelfstudievariant van deze presentatie gezien. Maar bespreking van
dit onderwerp in een groep, aan de hand van deze presentatie, door een
onderwijsadviseur, is veel vruchtbaarder.
Voor RU-interne ondersteuning van uw opleiding kunt u hiertoe terecht
bij de afdeling Onderwijsondersteuning,
www.ru.nl/oo/docentadviespunt
Voor externe inzet van deze presentatie wordt u uitgenodigd contact
op te nemen met de auteur,
Willibrord Huisman.
Literatuur
Gé Ophelders stelde een literatuurlijst samen over dit onderwerp. Hij
beschouwt deze vier artikelen als de meest relevante.
Biggs, J. & Tang, C. (2007). Teaching for Quality. Learning at
University. What the Student Does. New York: McGrawHill
Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive
alignment. In: Higher Education, 32(..), 347-364
Biggs, J. (1993). "What do inventories of students' learning
process really measure? A theoretical review and clarification." In:
British. Journal of Educational Psychology, (83), 3-19
Cowan, J., George, J.W. & Pinheiro-Torres, A. (2004). Alignment
of developments in higher education. In: Higher Education, 48(4),
439-459
Over dit onderwijsadvieselement 63
Deze publicatie heb ik onder meer gebaseerd op de ervaring en inzichten
van adviseurs van IOWO over de afgelopen 44 jaar; op literatuur, met
name het werk van
John Biggs;
én op veel recente gesprekken met docenten en studenten.
Tekeningen Eva Huisman, 2011
Bent U RU-docent? Gebruik het docentadviespunt van de
afdeling Onderwijsondersteuning, via
www.ru.nl/oo/docentadviespunt
Zie ook:
- het blogje
Paradigmawisseling;
- 64 Teaching Teaching and Understanding Understanding.
Status:
etalage
Context
& colofon
U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in
mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of
gebruikt heb.
Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen
en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie,
bijvoorbeeld in het kader van de BKO.
De meeste heb ik ontwikkeld bij
IOWO, dat
inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch
intact; let op het jaartal en de status.
Onregelmatig maak ik ook nieuwe.
De index geeft u een overzicht van de
onderwerpen en statussen.
NB: Als u dit kunt lezen, heeft u vermoedelijk een afdruk in handen.
Deze onderwijsadvieselementen zijn evenwel ontworpen voor interactief gebruik, met als gevolg dat
essentiële informatie niet afgedrukt wordt; zo ziet u van een reeks afbeeldingen alleen de eerste.
Neem gerust contact met mij op voor anderssoortige presentaties van deze materie.