Didactische consistentie

    
Onderwijsadvieselement 63
2011
update: 2021
status: etalage
info: Naar de statusinfo van dit onderwijsadvieselement
Veel te vaak verliezen docenten hun goede moed - en veel energie en tijd - doordat de studenten niet lijken te willen werken aan de eigenlijke doelen van het onderwijs. In plaats daarvan studeren ze voor het tentamen en zijn ze tevreden als ze dat halen.
De oorzaak van dit gedrag ligt niet bij de studenten; die worden immers op steeds meer manieren gedwongen om in zo weinig mogelijk tijd zoveel mogelijk studiepunten te behalen.
Wat is er dan wel aan de hand? Dat is zichtbaar te maken door de praktijk van het onderwijs te onderzoeken op zijn didactische consistentie. Indien de doelen, de toetsing, en de onderwijsactiviteiten structureel op elkaar zijn afgestemd, komt het probleem niet voor, omdat 'leren voor de toets' dan gelijk is aan 'werken aan het bereiken van de doelen'.
Naar aanleiding van het studiesuccesseminar "Is dit ook voor het tentamen?" ontwikkelde IOWO-adviseur Willibrord Huisman een publicatie die het begrip 'didactische consistentie' uit de doeken doet. De publicatie is een zelfstudiepowerpoint met vier geanimeerde en toegelichte schema's.  U kunt die hier direct openen.

Naar een plaats verderop in deze pagina 1: De zelfstudiepowerpoint

Naar een plaats verderop in deze pagina 2: Schema van didactisch consistent onderwijs

Naar een plaats verderop in deze pagina 3: Criteria voor didactische consistentie

Naar een plaats verderop in deze pagina Meer lezen

Naar een plaats verderop in deze pagina Meer bespreken

Naar een plaats verderop in deze pagina Literatuur

Naar een plaats verderop in deze pagina Colofon (uw reacties worden zeer gewaardeerd!)

Start PPT in presentatiemodus als het goed is.

naar inhoud
1: De zelfstudiepowerpoint, meest recente versie

Start PPT in presentatiemodus als het goed is.Bestudeer de powerpoint online: IOWO_DidactischeConsistentie.pptx

Daarin wordt het schema stapsgewijs opgebouwd en toegelicht, temidden van dia's over deelonderwerpen:

 Didactisch inconsistent onderwijs
 Leren, onderwijs en toetsen
 Toetsen en beoordelen

naar inhoud
2: Schema (zie de Naar een plaats hogerop in deze pagina ppt voor toelichting en verdere uitwerking)

NB: printversie: DidactischeConsistentie_2schemaas.pdf


naar inhoud
3: Criteria voor didactische consistentie (in ontwikkeling)

Wat betekent het nu, als je zou willen dat het onderwijs 'didactisch consistent' is?

We geven dat hier weer als een reeks criteria. Let wel: dit zijn geen criteria voor onderwijs in het algemeen, maar criteria voor didactisch consistent onderwijs zoals Naar een plaats hogerop in deze pagina hierboven beschreven. 

   
Doelen
  • De doelen zijn beschreven als een te bereiken toestand van de student
  • De mate van bereiken van de doelen is meetbaar
  • De doelen dragen bij aan het bereiken van de eindtermen
 
Summatieve toetsing
  • De toetsing meet alleen de mate van het bereiken van alle doelen
  • De toetsing is geheel gescheiden van de begeleiding
  • De examinator toetst en beoordeelt zonder contact met de docent
  • Beoordeling geslaagd / niet geslaagd geschiedt op grond van een tevoren gestelde cesuur
  • Beoordeling in cijfers geschiedt op grond van tevoren gestelde criteria
  • De beoordeling is onafhankelijk van de prestaties van andere studenten
  • De wijze van toetsing, de cesuur en de criteria zijn tevoren bekend
 
Voorlichting (cursusinformatie)
  • De cursusdoelen zijn zó beschreven dat de student ze vóór inschrijving begrijpen kan
  • De cesuur en de cijfercriteria zijn beschreven
  • De toetsing is beschreven
  • De studiebelasting is beschreven in uren voor elke week
 
De cursus
  • De onderwijsactiviteiten en het onderwijsmateriaal zijn erop ingericht de studenten te helpen bij het bereiken van de doelen
  • De toetsing en de doelen worden regelmatig besproken
  • Formatieve toetsing geeft studenten en begeleiders een indruk van de vorderingen
  • De studenten krijgen regelmatig feedback op hun werk
  • De cursus bevat minstens een voorbeeldeindtoets met uitwerking én beoordeling
  • De studenten oefenen met de toetsing en de beoordeling
  • Wat de studenten in de cursus doen wordt op geen enkele wijze meegewogen in de eindbeoordeling
 
Het onderwijs als geheel
  • Het onderwijs is studeerbaar voor de doelgroep
  • De studenten willen de doelen bereiken
  • De efficiëntie is zo groot mogelijk voor zowel instelling, docenten als studenten
 
De docenten
  • De docenten begrijpen en onderschrijven het concept van didactische consistentie en handelen daarnaar.
  • De docenten zijn zich bewust van de verschillende docentrollen.
  • De docenten zijn bekwaam in die rollen die ze uitvoeren.
 
De studenten
  • De studenten onderkennen dat ze zelf voor hun leerresultaten verantwoordelijk zijn.
  • De studenten gedragen zich als academische studenten - wat dat inhoudt is vastgelegd en met hen besproken bij aanvang van de studie en bij voortgangsgesprekken
 

naar inhoud
Meer lezen

Onderwijsadvieselementen:

  • 60: De leeromgeving geeft een overzicht van de elementen van de  leeromgeving en de positie die het digitale deel daarvan inneemt.
  • 47: Online peer review geeft een reeks toegelichte schema's van onderlinge terugkoppeling tussen studenten in opdrachtgestuurd, doelgericht onderwijs.
  • 61: Onderwijsontwikkeling en digitale didactiek bespreekt hoe de nieuwe digitale media de gebruikelijke praktijk van het onderwijs opschudden en nopen tot een meer of minder diepgaand herontwerp.

Publicaties op de IOWO-website (nu in pdf):

Actueelberichten van IOWO (nu in pdf):

De video "Teaching teaching and understanding understanding" van Claus Braband geeft bijzonder goed weer hoe didactisch inconsistent onderwijs leidt tot problemen, en waarom consistentie ("constructive alignment", Biggs) een fundamentele oplossing is.

naar inhoud
Meer bespreken

U heeft nu de Naar een plaats hogerop in deze pagina zelfstudievariant van deze presentatie gezien. Maar bespreking van dit onderwerp in een groep, aan de hand van deze presentatie, door een onderwijsadviseur, is veel vruchtbaarder.

Voor RU-interne ondersteuning van uw opleiding kunt u hiertoe terecht bij de afdeling Onderwijsondersteuning, www.ru.nl/oo/docentadviespunt 

Voor externe inzet van deze presentatie wordt u uitgenodigd contact op te nemen met de auteur, Willibrord Huisman.

Toren van Jan Huisman, 1939, gemaakt van zelfgebakken baksteentjes, te Milsbeek

naar inhoud
Literatuur

Gé Ophelders stelde een literatuurlijst samen over dit onderwerp. Hij beschouwt deze vier artikelen als de meest relevante.  

  • Biggs, J. & Tang, C. (2007). Teaching for Quality. Learning at University. What the Student Does. New York: McGrawHill
  • Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive alignment. In: Higher Education, 32(..), 347-364
  • Biggs, J. (1993). "What do inventories of students' learning process really measure? A theoretical review and clarification." In: British. Journal of Educational Psychology, (83), 3-19
  • Cowan, J., George, J.W. & Pinheiro-Torres, A. (2004). Alignment of developments in higher education. In: Higher Education, 48(4), 439-459
 

   

  

 
Over dit onderwijsadvieselement 63

Deze publicatie heb ik onder meer gebaseerd op de ervaring en inzichten van adviseurs van IOWO over de afgelopen 44 jaar; op literatuur, met name het werk van John Biggs; én op veel recente gesprekken met docenten en studenten.
Tekeningen Eva Huisman, 2011
Bent U RU-docent? Gebruik het docentadviespunt van de afdeling Onderwijsondersteuning, via www.ru.nl/oo/docentadviespunt

Zie ook:
- het blogje Paradigmawisseling;
- 64 Teaching Teaching and Understanding Understanding.

Status:Toelichting over de status van deze onderwijsadvieselementen etalage 
naar inhoud

   

  

naar inhoud
Context & colofon

U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of gebruikt heb.
Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie, bijvoorbeeld in het kader van de BKO.
De meeste heb ik ontwikkeld bij IOWO, dat inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch intact; let op het jaartal en de status.
Onregelmatig maak ik ook nieuwe.
De index geeft u een overzicht van de onderwerpen en statussen.
Ik stel uw reacties zeer op prijs.

 

Willibrord Huisman, 2002 - 2022

 

www.willibrordhuisman.nl/onderwijsadvies
www.ru.nl/docenten (Radboud Universiteit, Teaching and Learning Centre)
Naar de index van de onderwijsadvieselementen (nieuw venster)© Willibrord Huisman: niet kopiëren, graag naar verwijzen. Toelichting over verwijzing opnemen
 
NB: Als u dit kunt lezen, heeft u vermoedelijk een afdruk in handen. Deze onderwijsadvieselementen zijn evenwel ontworpen voor interactief gebruik, met als gevolg dat essentiële informatie niet afgedrukt wordt; zo ziet u van een reeks afbeeldingen alleen de eerste. Neem gerust contact met mij op voor anderssoortige presentaties van deze materie.