Je kunt dit alles downloaden en vermenigvuldigen voor gebruik in
eigen parochie of gemeente. Vermeld de beide auteurs. Verander niets
aan de tekst of muziek. Wil je wel wat aan de muziek veranderen,
neem dan contact op, opdat ik je een bewerkbare versie van de
partituur kan sturen.
Frits Hendriks gaat voor in de 'Roze Viering' van 29 mei 2016 in de
Studentenkerk,
voorafgaand aan de Roze Week. Voor deze gelegenheid vroeg hij mij het
gedicht Over de liefde op muziek te zetten, en nodigde het Huygenskoor uit
het te komen
zingen.
Over de liefde
Jij bent mijn christus, gezalfd door het lot. Zij zien jou als homo, wij noemen het God.
Wij kussen en rusten mijn hoofd op jouw buik; jij heft mij, ik daal. Mijn brandende struik.
Frits Hendriks, 2016
Litteral translation for singers
About love
You are my Christ
embalmed by fate
They see you as homo
We call it God
We kiss and rest
My head on your stomach
You raise me, I descend
My burning bush.
Toelichting bij de tekst
Waarschijnlijk komt de tekst een beetje vreemd over. Óf je hoort
allerlei woorden die vreemd voor je zijn óf je hoort bekende
kerkelijke woorden in een vreemde combinatie. Hopelijk maakt dat je
nieuwsgierig.
Ecce homo - Christus voor Pilatus. Rembrandt van Rijn, 1606-1669
Het lied probeert God te beschrijven in termen van de liefde. Dat is niet iets nieuws. In de traditie van het
christendom is het Hooglied hier een goed voorbeeld van. Het
is een erotisch spel met aantrekking en afstoting. Het getuigt van
een grenzeloos verlangen naar de geliefde. Het is ongelofelijk opwindend. Toch staat het in de Bijbel. Daar wordt het gezien als een
tekst over de relatie van God en de mensen die hem aanbidden.
Daarnaast probeert het lied de liefde te beschrijven als een
openbaring van God. In de liefde toont zich het mooiste, het
waarste en het beste wat de wereld te bieden heeft. In de
christelijke traditie zijn er twee grote godsopenbaringen.
De eerste is aan Mozes in het Bijbelboek Exodus. Daar
verschijnt God in een brandende struik. Dat vond ook Mozes
een beetje raar en hij vroeg dan ook wie die God was. Hij noemt
zichzelf dan "Ik zal zijn, zoals ik ben". Niets meer en niets
minder. Ik zal me niet anders voordoen, maar ik zal er wel voor je
zijn. Is dat niet de kern van de liefde?
De tweede godsopenbaring is Jezus. Hij wordt de christus
genoemd, wat betekent gezalfde. Een koning werd bij zijn inhuldiging
gezalfd en was dan de intermediair tussen God en zijn volk. Wie de
koning zag, zag God. En dat zeggen christenen ook over Jezus. Wie
hem hoort, hoort God. En is dat eigenlijk ook niet bij de geliefde?
Die is toch goddelijk?
Er is nog veel meer te zeggen over het gedicht. Zo begint elke
regel (ja, echt) met een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord.
Het 'kussen' komt in de regel daarop terug - als buik. En de
brandende struik verwijst ook naar de liefde in het lied
Brandt ons hart niet in ons.
Maar wat nog wat uitleg vergt is het woord homo. Zij zien
jou als homo, wij noemen het God. Homo staat uiteraard voor
homoseksueel. Dat vindt niet iedereen normaal. Maar wát anderen ook
van onze relatie mogen vinden, voor ons is het het mooiste dat
bestaat.
In de verhalen over Jezus komt ook het woord homo voor. In het
Evangelie volgens Johannes wordt Jezus gearresteerd en voor de
Romeinse landvoogd Pontius Pilatus gebracht om berecht te worden.
Hij zou zichzelf koning of zoon van God genoemd hebben. Dan wijst
Pilatus op de geboeide Jezus die er afgeragd en machteloos bijstaat.
Hij zegt dan: "Zie de mens" of in het Latijn: "Ecce homo". Kijk toch
naar deze arme drommel, die krijgt toch niks klaar? Waarom moet hij
dan dood? Christenen weten het. Deze mens is God. Zo is het ook met de
liefde; al ziet het er soms niet uit en gaat het met horten en
stoten, het is the best a (wo)man can get.
Frits Hendriks
Toelichting bij de muziek
In mijn interpretatie is dit een behoedzaam,
respectvol, intiem en teder gedicht, dat voor mij van grote waarde
is omdat het bedoeld is om in een kerkelijke context gezongen en
gehoord te worden. Gezongen door studenten waarvan sommigen nooit in
een kerk komen, gehoord door mensen die hun leven lang al in de kerk
komen en door mensen die er alleen zijn vanwege de komende Roze
Week.
Blokfluitkwartet De kunstgreep, repetitieopname.
Advies: klik op afspelen en lees ondertussen de partituur (pdf)
mee.
Daarom aarzelt het lied op veel plaatsen.
'Jij bent mijn christus' is nogal wat: de spreker moet drie keer
opnieuw beginnen voordat 'christus' eruit komt. Laat de kleine
komma's in de tekst horen. Om dezelfde reden komt er een grote komma
(in de partituur als kwartrust uitgeschreven) voor 'God'. Bij 'Zij
zien jou als homo' aarzelt de spreker twee maal, waarna met een
dalende melodie nogal denigrerend het woord 'homo' verschijnt (een
licht accent op beide lettergrepen).
Het perspectief flitst heen en weer tussen de
personages: Jij, ik, wij, zij. Soms vereist dat nadruk, zoals in
'Zij zien jou als' versus 'Wij noemen het'. Daartoe wordt de
wiegende driekwartsmaat onderbroken door drietweedematen, die de
ruimte geven aan de opmaten. Voel je vrij om hier naar smaak en
bevinden extra ruimte te nemen. Maat 18+19 zijn eigenlijk ook zo'n
drietweedemaat; neem gerust de ruimte na 'God'.
Het lied is voorbij voor je er erg in hebt. Om de
aandacht te richten heb ik de titel als proloog opgenomen, in een
tweedelige maat, enigszins polyfoon. Vervolgens is dezelfde titel
ook de epiloog, waarna het hele lied herhaald wordt, zonder dat die
herhaling anders zou moeten zijn dan de eerste keer.
Zing de titel mezzoforte en metrisch; zing het
eigenlijke lied zacht, rubato, en aandachtig. Neem de tijd voor de
woorden en de komma's.