Het Radboud Teaching and Learning Centre organiseert een 'sympodium' naar
mijn hart: over de positie van studenten in onderwijs en toetsing.
Die positie is meestal ernstig ondergeschikt, en bijna niemand ziet het.
Studenten zijn veel te vaak het lijdend voorwerp of op zijn best meewerkend
voorwerp van hun studie, springend van hoepeltje naar hoepeltje, hun
oorspronkelijke interesse opzij zettend en hun motivatie verliezend.
Kan het ook anders? Kunnen ze ook het heft in handen nemen? Zelf hun
ontwikkeling bepalen? Of zelfs: onderdeel zijn van een lerende campus waarin
iedereen werkt aan de ontwikkeling van zichzelf, elkaar, en de wereld?
Dat kan vast, als we maar durven kijken. Op 15 juni grijpen studenten het
podium om voorbeelden te laten zien van hoe het ook kan, op de Radboud
Universiteit. In gesprek met elkaar en met docenten onderzoeken ze wat er
kan en hoe we dat gaan bereiken.
Tien workshops, twee plenaire sessies, vooral veel doen, en verder kijken
dan alleen je opleiding. En dus komt het campuskoor zingen.
Soms letterlijk dag en nacht schrijven Hendrik Jan Bosman en ik aan tekst
en muziek van 'Brandsma, een verhaal voor vandaag'. Negen delen zijn af,
acht zullen er nog volgen. Campus Choir geeft al her en der voorproefjes, om
te zorgen voor veel belangstelling in het najaar 2023 - zowel publiek als
projectkoorzangers.
Kijk op de pagina liederen en zie daar
de teksten, noten, oefenmixen, en meer en meer ook repetitieopnamen.
Binnenkort start de aanmelding voor het projectkoor!
Zie:
Projectpagina/brandsma
met altijd de meest recente info.
Brillenglazen:
een medegevangene in kamp Amersfoort vertelt over het kamp en over de
bijzondere lezing die Brandsma daar gaf, te midden van alle ellende. Een
grimmig lied, dat middenin opbloeit bij het relaas over Brandsma's lezing.
6 april 2023
Darling StuKO
Al lang pleit ik voor het bewerkstelligen van enige onderwijskundige
competentie onder studenten. Waarom ondergaan
studenten hun opleiding, waarom worden
ze getoetst, zonder dat zij zelf een beetje thuis zijn in dat 'waarom'? Het
gebeurt wel, her en der. Zelf verzorgde ik in
de begindagen van Blackboard cursusjes voor studentassessoren
over onderwijs, later vele malen een korte training voor aankomend practicumassistenten. Ook op andere manieren
en andere universiteiten bekwamen sommige studenten zich
in onderwijs en toetsing. Maar veelal ad hoc en versnipperd.
Daar komt verandering in: er is een landelijk initiatief om
onderwijskundige bekwaamheid van studenten te erkennen: de Studenten
Kwalificatie Onderwijs. Die StuKO moet er, net als twintig jaar geleden de BKO,
toe gaan leiden dat studenten de mogelijkheden hebben zich onderwijskundig te
scholen en daar een certificaat voor te krijgen.
Het zal nog wel even duren voor het zover is. En dan nog: wie is de
doelgroep? Vooralsnog alleen studenten die andere studenten begeleiden. Ook,
wellicht: studenten in de medezeggenschap.
Mijn ideaal gaat veel verder: alle
studenten. En dan niet alleen over onderwijspraktijk, ook over toetsing. In
de richting van een universiteit waar iedereen vanzelfsprekend voortdurend van elkaar
leert om zo de wereld verder te krijgen.
Op de StuKO-conferentie was ik niet de enige met zo'n ideaal. Het werd
luid, duidelijk en van harte gezongen!
Dank, Karin Smit, voor het leiden van dit prachtige project, en dank,
Jolien Strous
, voor het leiden van deze prachtige conferentie!
Erg leuk, voor mij maar ook voor de deelnemers: een
"verrassing", vóór de borrel.
Dat werd een "mini choir singing workshop" inclusief lijf
losschudden en adem halen. Met daarna de samenvatting van
de conferentie: vierstemmig gezongen op Vader Jacob, met veel energie, door
alle deelnemers.
Het klonk als een klok!
2 april 2023
Lieddag, lekker zingen
Twee keer per jaar verkennen we nieuwe kerkliederen, op een zaterdag in
de Studentenkerk.
Kerkkoorzangers uit stad en land verdriedubbelen het koor
en plotseling kunnen we prachtig vierstemmig zingen. Met veel energie en
veel plezier.
Deze keer, 15 april 2023, is het een bijzondere dag, met liedtekstschrijver
Andries Govaart. Hij vertelt over zijn teksten, beantwoordt vragen en
zingt zelf natuurlijk ook mee. Dat wordt waardevol, want vaak zijn we al
best tevreden als de noten klinken - en die betekenis, ach dat komt later
wel...
Lieddag, oktober 2022: we zingen Tibie Pajom, in de
Studentenkerk.
31 maart 2023
Kinderkerksite weer online
Met de Kinderkerk begonnen we in 1991, met de website in 1997, en het
stopte allemaal in 2013. De site bleef online en werd altijd nog regelmatig
bezocht, soms met mooie reacties en verslagen van uitgevoerde kerstspelen -
waarvoor dank.
Totdat deze winter de site ru.nl/kinderkerk werd opgeheven. Dat noopte
tot z'n derde verhuizing - maar nu staat-ie weer online.
Kijk rond - al is het alleen maar voor de prachtige tekeningen van Eva. En
misschien doe je er wat mee; ik hoor het graag!
Sinds 2020 verzorg ik twee docentencursussen op de medische faculteit: de
startkwalificatiecursus, voor iedereen die onderwijs gaat verzorgen; en de
BKO-startdag, voor docentengroepen die aan hun BKO werken. Inmiddels zijn
zo'n 300 docenten daarmee een stapje verder gekomen.
Ik vind het een kunst om van begin af aan de toon te zetten: ook al is
het verplicht, het is toch hún leertraject, zij komen om wat
te leren - liefst van elkaar - en dat moet uiteindelijk gaan om hun
studenten, en wat die in de wereld teweeg gaan brengen.
Nu we weer fysiek kunnen, daag ik hen uit te bewegen, net zoals ik hoop
dat zij hun studenten stimuleren om te bewegen. Letterlijk: niet praten,
maar opstaan. Kies je beginpositie in een dilemma, overtuig elkaar, verander
je standpunt als je van mening verandert.
Het werkt zoveel beter dan al dat gezit. Staan, lopen, lachen, leren.
Fijn werk!
Dia uit de BKO-startdag, over het BKO-portfolio. Niet
"het portfolio beschrijft je ontwikkeling" maar "je laat zien dat..."
Met tekening van dochter Eva, uit 2009.
24 september 2022
Elianne in keramiek
Zoals ook Elianne zelf veel tegenslag had met haar werk, zo ging het ook
met het beeld van haar. Maar uiteindelijk staat het er, op haar graf,
schitterend. Een lijf vol letters, een hoofd vol ideeën, ze vliegen eruit,
de wereld in, naar ongekende verten.
We zijn Mieke van den Hoogen erg dankbaar voor dit zo rake beeld.
Steven Trooster, oprichter van de Nijmeegse cultuurwebsite Ugenda, vroeg
me om een interview. In de reeks "De muzikale inspiratie van..."
Oeps, dacht ik. Daar zit ik dan, temidden van allerlei beroemdheden. Gaat
dat wel goed? Maar Steven wist me gerust te stellen. Ik moest antwoord geven
op vier eenvoudige vragen, dat is te doen.
Maar over de vierde vraag heb ik wel een tijdje nagedacht. "Welke artiest
moeten we in de gaten houden?" Tja, wie zou ik dan noemen. Ik ben niet zo
bij de tijd en veel mij inspirerende componisten zijn al lang dood. En
bovendien: gaat het daar wel om?
Maar toen kwam toch het licht: hou jezelf in de gaten. Blijf niet
verstomd aanbidden wat anderen doen, begin zelf en haal daar je inspiratie
uit.
Met een glimlach schreef Steven het op. Ach ja, dat is Willibrord.
Zie:
"De muzikale inspiratie van Willibrord Huisman":
Blog
Foto van de première van De lastpost waarin ik best wel
bezeten het publiek dirigeer. Ja, dat zong mee, nieuwe muziek, van blad.
31 juli 2022
Tituspassieplan
Plotseling was er een plan. Ik ga opnieuw, samen met Hendrik Jan
Bosman, een groot meerkorig muziekstuk schrijven, over Titus Brandsma. Over
wat hij betekent, gezien 'vanuit de ogen en vragen van studenten van nu',
zoals ik het graag formuleer. In het Engels, opdat het stuk wereldwijd
gezongen kan worden.
Een project zo ongeveer als de passie
De lastpost, een veelstemmig verhaal, van 2012-2020.
Maar dan met twee duidelijke aanleidingen: Titus' heiligverklaring op 15
mei, en het honderdjarig bestaan van de Radboud Universiteit, waar hij in de
beginjaren rector was.
Inmiddels ben ik twee maanden aan het lobbyen. Het is niet te geloven hoe
snel alle puzzelstukjes in elkaar passen. De Studentenkerk, verschillende
studentenkoren, de Karmelorde, het Titus Brandsma Instituut, de Radboud
Universiteit, daarin de Theologische faculteit: iedereen is positief over
het plan en wil waar mogelijk meedoen. En nu lijkt ook de stichting voor
elkaar te komen die de formele verantwoordelijkheid op zich neemt.
Schrijf maar vast - met potlood - in je agenda:
Projectkoor dat naast de studentenkoren zingen zal (stuur me een
mailtje)
Try-out in de Studentenkerk, 1 oktober 2023
Uitvoering in de stad, Titus Brandsma Gedachteniskerk, 4 oktober
2023, 20:00
Campusuitvoering in de tweede feestweek van het lustrum, oktober 2023
Authentieke tekening: Titus preekt voor zijn medegevangenen, op
Goede
Vrijdag 1942, in doorgangskamp Amersfoort.
4 juli 2022
Publiek geeft levend water
Aarzelend is het Campuskoor weer overeind gekomen, de afgelopen maanden.
Genoeg voor de traditionele zomermaaltijd in de achtertuin - en voor een
succesvol buurtconcertje. Op de binnenplaats van verzorgingshuis Aqua
viva.
We zongen gewoon wat liedjes, zoals koren dat doen op buurtconcertjes. Maar ook: publieksparticipatie, mijn
hobby. Hoe bedenk je nou iets dat op die plaats past?
De fontein van Aqua viva gaf de inspiratie. Daarop staat Johannes' tekst:
"Als je wist wie het is, die jou om water vraagt, zou jij hem erom
vragen. En hij zou jou levend water geven."
De puzzelstukjes vielen snel in elkaar: dat levende water, dat moet van het
publiek komen, als wij daarom vragen. Zodoende werd dit een
canon voor koor, met een ostinato uit het publiek. Wat een pret om dat ter
plekke in te studeren!
Bekijk het postertje (pdf)
dat we aan de buurtbomen hingen.
De fontein op de binnenplaats van Aqua viva. Het is écht levend water - op
mooie zomerdagen spelen er altijd kinderen. En nu dus een studentenkoor.
Met veel dank aan Aqua viva voor de
welkome ontvangst!
14 april 2022
Groepswerk zo beoordelen dat de groep werkt
Een workshop verzorgen op de toetsconferentie van Tamara van Schildt op
de HAN. Dat was wel een mooie gelegenheid om eens te kijken wat deskundigen
van buiten de RU vinden van mijn ideeën.
Maar ja, een workshop, dan ga ik niet staan preken. Dus ik heb geprobeerd hen zelf de boodschap te laten ontdekken: door ze ter plekke in
groepjes te laten werken en naderhand te laten rapporteren over de uitkomst
én over hun groepsproces.
Het werkte, ook al ging het eigenlijk vooral om het principe, want in 30
minuten kun je dit hooguit met een knipoog doen. En ook: ze leerden veel van
elkaar, door hun onderlinge uitwisseling. En ik als procesbegeleider, ik
liep er maar wat zijdelings bij rond. Precies de boodschap: als je het goed
organiseert, dan 'werkt' de groep.
Zie:
De powerpoint, als
PDF
of beter geanimeerd als
PPT.
Samenvatting op drie A4'tjes: Hoe maak je een werkende groepsopdracht?
(PDF).
De toren van Babel volgens Lucas van Valckenborgh,
1596; een bijbels groepsproces dat ernstig faalde door miscommunicatie.
28 maart 2022
Magyar mondóka
Nice things and sad things, that's what happens in Campus Choir - it's
just like life.
Nice thing is the choir being international, students from all over
the world finding eachother, even marrying - with the choir singing a
wedding song especially written for them.
Sad thing is the choir falling almost apart in corona times.
Nice thing is Árnika being born, daughter of the married couple.
Sad thing (for us) is the couple now living in Hungary.
Nice thing is that we still had fun singing a song for Árnika: Viragom
Veronika, Bence and Árnika, thank you for all the energy, music and
happiness you brought into the choir. Have a good life in Hungary, please
pass by whenever you're in the Netherlands again!
Viragom - watch
the video, read the score, practice, perform!
30 september 2021
25 jaar Radboud Universiteit - of 47?
Je kunt zomaar in een drievuldig warm bad terecht komen. Een etentje met
het team waarin ik werk, omdat ik 25 jaar medewerker van de Radboud
Universiteit ben. Ik dacht: gezelllig eten, misschien een toespraakje. Maar
neen: ik werd giga in het zonnetje gezet. Daar stonden ze, verkleed in mijn
werktenue (pantoffels, sandalen, rode kleren, bretels, fleeceje), met een
meerstemmig liedje over mij, allerlei cadeautjes, een boek vol persoonlijks,
een rake hartelijke toespraak en een zo gezellige avond. Warm bad 1,
bedankt, collega's.
Warm bad 2 is eigenlijk überhaupt dat team, dat zo ongeveer elke twee
jaar van naam verandert en nu "Education Advice and Teacher Development"
heet. Ze, nee, wij voelen als een familie, met waardering voor ieders
persoonlijke kwaliteiten en eigenaardigheden, en dan ook nog belegd met een
taak - onderwijsadvies - die tegenwoordig op de universiteit van belang
wordt geacht.
Maar dan heb je nog warm bad 3: ik loop hier al 47 jaar rond. Begonnen
als biologiestudent, altijd actief gebleven op de campus, als onderzoeker,
cursusontwikkelaar, koordirigent, studentenkerkganger, onderwijstechnoloog,
en nu onderwijsadviseur, en dat allemaal door elkaar. Een plek waar ik me
letterlijk thuisvoel, een universiteit waar ik trots op ben. Bravo, Radboud
Universiteit!
26 september 2021
We mogen weer zingen!
Bijna weg is het coronavirus, en we mogen weer zingen, ook al zijn
sommigen nog terughoudend. Maar niettemin gaat het koorwerk weer van start.
Vanmorgen leidde ik een koorworkshopje in een Thomasviering in de
Stevenskerk. Verwachting: 2 à 7 aarzelende zangers. Feitelijk: 21 ervaren
zangers. Nou, dat was fijn. En dan op zo'n plek, onder dat prachtige orgel,
met die geweldige akoustiek. Heerlijk.
En ook het Campuskoor start weer op, met als altijd voortdurend nieuwe
studenten en medewerkers, elke repetitie is anders. We oefenen voor de
herdenkng van de overledenen van de universiteit en de HAN, op 1 november.
En stiekem oefenen we een liedje in het Hongaars voor de pasgeborene van
twee koorleden - ssst, ze weten nog van niks.
En dan het koor van de Studentenkerk, dat gewoon, zoomend en zwijgend, is
blijven bestaan in die anderhalf jaar stilte; zelfs twee nieuwe leden erbij.
Op 16 oktober houden we een lieddag, waar alle koorzangers welkom zijn.
Nieuwe muziek verkennen, koorzangworkshop, samen eten. Kom!
Vroeg of laat komen beginnende docenten in een
professionaliseringstraject, om bekwame docenten te worden, en om aan te
tonen dat ze dat zijn, en liefst zelfs om aan te tonen dat ze voortaan
almaar bekwamer zullen blijven worden.
Binnen zo'n traject betekent dat: je persoonlijke leerdoelen
expliciteren, en daar naar handelen, en dan toetsen in hoeverre je ze
bereikt hebt. Alle reden dus om dat expliciteren goed te doen.
Maar eenvoudig is dat niet; veel beginnende docenten worstelen ermee. Om
hen te helpen heb ik mijn belangrijkste adviezen nu uitgewerkt in een soort
FAQ, die je naar keuze van A tot Z kunt lezen, of klikkend vanuit de
inhoudsopgave.
Helaas moeten we nog wel even oefenen voor we een live-opname
hebben...
17 mei 2020
Coronazondagmiddagpret
In tijden van corona maak je je vertier binnenshuis. Catharina kreeg een
'challenge': doe een bekend schilderij na.
Dat werd een heftige: Judith met de zojuist door haar afgehakte kop van
Holofernes. Een schitterende scène uit een romannetje in de Bijbel: de
knappe, vrome en vastberaden weduwe Judith laakt de houding van de
stadsbestuurders, die de stad willen overgeven aan het enorme leger dat
Holofernes voor de stad heeft samengebracht. Met een slimme mix van listen
en charme weet ze in diens tent te komen en hem dronken te voeren, waarna ze
hem (in twee houwen!) zijn hoofd afhakt met zijn eigen zwaard. Dan weet ze
met nog meer listen het legerkamp weer uit te komen en hangt ze de afgehakte
kop aan de stadsmuur. Het vijandelijke leger slaat op de vlucht.
Valentin de Boulogne schilderde het tafereel in 1626; wij deden het nog
eens dunnetjes over. Met de boenmachine als zwaard, een muggennet als voile,
en kerstboomversiering als juwelen.
De Studentenkerk viert de zondagsdienst via Zoom. Als koordirigent leid
ik soms de zang - een vreemd gebeuren, als iedereen meezingt met
noodzakelijkerwijs de microfoon dicht. Maar het is niet anders, en beter dan
niets.
Of ik een hele dienst wilde opzetten, werd me gevraagd. Ik kom al
45 jaar in de Studentenkerk, maar dát had ik nog nooit gedaan. Ik besloot de
Kinderkerk als thema te nemen, die van 1991 tot 2013 bestond, en die nu weer
opnieuw wordt gestart.
Wat deden we toen? Wat zongen we? Ik schreef de liedjes toen zelf.
Makkelijk te leren, makkelijk mee te zingen.
En een soort van overweging, rond een prachtig paasspel met alle kinderen
in een boot. "Werp je net aan de andere kant", uit Johannes 21. Dat leek me
wel geschikt voor deze tijd. Gaan we het over een andere boeg gooien, na de coronapandemie?
Zie ook:
De powerpoint (PDF) die naast de mensen in beeld was
Iedereen heeft tevoren een vis van brood gemaakt. Die
laten we vrolijk rondzwemmen. En dan eten we 'm op. En zingen Goddank!
6 april 2020
Beter toetsen door corona
Eerst was het: Help! Hoe gaan we ons onderwijs op afstand geven? Het
betekent een flinke perspectiefwisseling: overstappen van docentgecentreerd contactonderwijs naar
op afstand begeleide zelfstudie. Dat is nog wel te doen, en veel opleidingen waren sowieso al ver in het
denken vanuit studentactiviteiten in plaats van docentactiviteiten. En de
studenten doen graag mee.
Maar nu: Help! Hoe toetsen we op afstand? Vreemd genoeg springen sommige
examinatoren vooral op fraudepreventie. Er moet proctoring (online
surveillance) komen, en zo lang die niet centraal geregeld is, bedenken ze zelf van
alles.
Ik heb er geen fijn gevoel bij: het is wantrouwen dat haaks
staat op de plotseling ontloken saamhorigheid tussen studenten en docenten.
En bovendien: hoe erg is het als een student voor een paar vakken onterecht een
voldoende haalt? Als die vakken ertoe doen, en als de opleiding goed in
elkaar zit, zal die fraudeur later alsnog de achterstand moeten inhalen,
toch?
Maar ook: wat zijn dat voor toetsen, waar fraude loont? Platte
kennistoetsen? Waarom hebben we die nog? Is kennisreproductievaardigheid een
eindkwalificatie? Moet je deelvaardigheden wel apart beoordelen?
Gelukkig is er veel beweging. Openboektentamens komen op, met vermelding
van al je gebruikte bronnen. En wie weet heeft de docent die niet hoeft te
proctoren nu de tijd om bruikbare terugkoppeling te geven.
Ik denk dat de toetsing ook na corona een stuk beter zal zijn.
Dit is ook toetsen! De student is geen passief
onderzoeksobject, maar iemand die trots aantoont wat ze
kan en hoe dat aansluit bij de leerdoelen van de opleiding waarin ze op
haar manier wil
afstuderen.
NB: Deze prachtige tekening is er één uit een reeks die dochter Eva
voor me maakte in 2008 en die ik sindsdien veel gebruikt heb. Zie de presentatie "Portfolio's, wat moet je ermee?" (PDF)
29 feb 2020
Workshop Gregoriaans op de Campus
Gregoriaans zingen op de campus, zou dat werken? Met deze vraag kwamen
Stan Hollaardt en Pieter Gerards naar me toe, vorig jaar. Stan is dirigent
en Pieter bestuurder van de
Schola Cantorum
Carolus Magnus,
een niet mis te verstaan gregoriaans koor. Of is gregoriaans zingen
voorbehouden aan oude mannen?
Ik had geen idee. Maar: laten we het proberen, op de campus, in de
Studentenkerk natuurlijk. Een workshop, voor iedereen toegankelijk; bekend
gemaakt onder studenten, medewerkers, studentenkerkbezoekers. Nee, je hoeft
geen noten te kunnen lezen.
Het werkte. Er kwamen zo'n twintig mensen. Stan had een workshop opgezet
waarin je echt vanuit het niets gregoriaans leert zingen. Hij gaf uitleg,
zong soms wat voor, en veel zongen we samen. Ten slotte lieten vijf ervaren
zangers nog delen horen uit 'The
Martyred Virgins',
een project waarin oeroude muziek en hedendaagse bittere realiteit
aangrijpend samen komen.
Een succes, vonden de deelnemers. Vaker doen! Misschien wel drie
workshops en dan een eigen uitvoering... We gaan zien.
Stan, Pieter en Schola, hartelijk dank!
Een psalmus responsorius uit het Hooglied. Gaan we die
ook zingen met het
Campuskoor?
Oei, dan moet ik nog wel even oefenen...
30 januari 2020
Radboud Teaching and Learning Centre
En plotseling is het er dan. Een plek, een echt gebouw zelfs, waar alle
centrale advies, ondersteuning, innovatie, én onderzoek van het onderwijs van de
Radboud Universiteit samenkomen; en dat in nauwe samenwerking met
dergelijke centra op de zeven faculteiten.
Voor mij is dit een waargeworden droom, als je bedenkt hoe we in 2001,
toen ik bij IOWO kwam werken, de grootste moeite hadden serieus bij te
dragen aan de kwaliteit van het onderwijs, weggestopt in een hoekje van de
campus, commercieel werkend in een niet-commerciële omgeving, die
onderzoek veel belangrijker vond dan onderwijs.
Het gloednieuwe "TLC" belooft een plek te zijn waar alle kennis, zorg en
passie voor leren en onderwijs samenkomt, broeit en bloeit. Ik werk er nog drie
jaar; ik heb er zin in!
Feestelijke opening, met veel lezingen, workshops,
tentoonstelling, activiteiten, toespraken, feestgedruis en
studentmuzikanten. Bravo!
29 januari 2020
Theekransje over informeel leren
Het is mooi om te zien hoe de Radboud Universiteit steeds meer aandacht
heeft voor zorgvuldig onderwijs in de breedste zin. De Onderwijsdagen 2020:
maar liefst vier dagen lang, 60 sessies, bijna 400 deelnemers.
Ik hou wel van die 'breedste zin'. Normaliter adviseer ik over
efficiëntie en doelgerichtheid, maar dat is maar de helft van het verhaal.
De andere helft is je ontwikkeling - levenslang - tot integere, kritische, maatschappelijk betrokken academicus. Dat gebeurt
vooral ongemerkt, buiten je opleiding, in het "informele leren".
Laten we daar dan maar eens over van gedachten wisselen: een workshop
over informeel leren. Maar ja, dat doe je natuurlijk niet met een strak
gestructureerde vooropdracht en een systematisch opgebouwde powerpoint. Nee:
een theekransje, en praten maar.
Een boeiend en leerzaam gesprek, ook dankzij de inbreng van studenten.
Het blijkt nog best lastig om informeel leren te willen stimuleren zonder
het meteen te gaan formaliseren en in een opleiding te stoppen. Faciliteren,
is dat een beter werkwoord?
Alweer zo'n buitenkans. Ik raak betrokken bij een project waarin
onderwijs wordt ontwikkeld, of leermateriaal, of coaching, afijn, een soort
handleiding die professionals in de zorg moet helpen te leren
interprofessioneel samen te werken. Waarbij dat leren zelf ook
interprofessioneel gebeurt. En waarbij bovendien dat ontwikkelproject óók
interprofessioneel is: een samenwerking tussen HAN en RadboudUMC.
Een relevant project - ik heb die interprofessionaliteit van dichtbij
meegemaakt. En een duizelingwekkend project, met allerlei kansen om er veel
te veel bij te halen en daardoor de kern uit het oog te verliezen.
Als relatieve buitenstaander help ik vooral met het scherp krijgen van
het begrippenkader en de competentiebeschrijving van de 'IPE-docent'.
Fascinerend!
Neem een kijkje in de keuken: Begrippenkader, versie 1. Kan dat op een
half A4'tje? Waarschijnlijk volgende week alweer verbeterd. Suggesties?
Commentaar? Graag!
En ja, nu ben ik dan officieel de dirigent van het koor van de
Studentenkerk, en daarmee de verantwoordelijke voor de zang in de
oecumenische diensten op zondagochtend.
Het werd tijd: 45 jaar geleden werd ik, eerstejaarsstudent, al totaal gegrepen door
de muziek in de studentenkerkdiensten. Heel anders dan concerten: de muziek
heeft ter plekke betekenis en vervult een belangrijke functie in de
liturgie.
Nu mag ik dat dus gaan invullen, binnen de gegeven mogelijkheden. Een
klein koor, nauwelijks mannen, maar wel zeer toegewijd. Trouwe en kundige
pianisten, een liedcommissie met een enorme repertoirekennis. En vooral: een
gemeente die graag en goed zingt. Vierstemmig zelfs.
Ik hoop met de muziek ook verbinding
te brengen tussen de verschillende groepen binnen en buiten de Studentenkerk
en zo de Studentenkerk meer bekendheid en gestalte te geven. Er zijn
gelegenheden genoeg: onlangs de installatie van de nieuwe HAN-pastor, een
Hongaars campuskoorstudentenhuwelijk, jaarlijks de herdenking van de overledenen van
de universiteit, een koorzangworkshop in de Onderwijsdagen, de dienst in het kader van de Roze Week, binnenkort een
open kerstzangproject, zelfs een workshop Gregoriaans. En
natuurlijk de 'campuspassie' De lastpost.
Secretaresse Ilse stelt elke week zorgvuldig het liturgieboekje samen.
Als er genoeg ruimte is komt de muziek er vierstemmig in. Dat wil je,
als dirigent.
26 oktober 2019
Campuskoorhuwelijk: Listen and Look
Een huwelijk van Hongaarse campuskoorzangers, gevierd in de
Studentenkerk. En daar zingen als campuskoor. Met een nieuw lied. Wat wil je
nog meer?
Hendrik Jan Bosman schreef een mooie vertaling van een deel van het
Hooglied, en ik maakte er een driestemmige koorzetting bij. Om vrolijk en
met vaart te zingen. En als trouwcadeau natuurlijk!
Lees de tekst, download de partituur, hoor de opname... en voer het zelf
ook uit. Hoef je niet eerst voor te trouwen hoor. Kan ook gewoon op een
concertje.
Dankzij vriendin Catharina Janssen leer ik een nieuwe wereld kennen:
die van de intuïtie. Intuïtie hebben we allemaal, maar we drukken die
gewoonlijk weg onder overtuigingen en rationalisaties - waar we niet
gelukkiger van worden. In haar praktijk 'Inzicht Present' leer je je
intuïtie te onderkennen, ernaar te luisteren, en ermee te werken.
Dat klonk best eng voor mij, vanouds natuurwetenschapper. Vaag, zweverig.
Maar och: ik ben ook musicus. En ik kom graag in vrijdenkende kerken, waar
evenmin met harde definities en grijpbare begrippen gewerkt wordt. Neem nou
Kees Waaijmans' 'godmenselijk betrekkingsgebeuren': een term waar ik best
mee overweg kan, maar waar Catharina dan weer van huivert. En zo komen we
nader tot elkaar.
Ik bezocht - als fotograaf - haar workshop SoulCollage® en was onder
de indruk van hoe dat ging. Je zoekt een uur lang plaatjes en knipt en plakt
daar je eigen kaart van. In een groepje, in stilte. Alleen al die stilte werkt heel
bijzonder, voor iedereen anders, maar in elk geval kom je ermee 'uit je
hoofd'. Daarna gaan ze die kaarten dan in groepjes van vier 'lezen' in een
aantal stappen. Het levert de kaartenmaker een nieuw inzicht op, over
zichzelf.
Al schrijvend merk ik hoe weinig vocabulaire ik heb om dit onder woorden
te brengen. Maar daar gaat het dan ook niet om. Juist niet.
Ik kan het je aanraden, zo'n workshop. Alleen, of kom met een groep - een
bijzonder verjaardagsuitje, of een activiteit in je
afdelingsstudiedag. Doen!
Catharina begeleidt het lezen van de kaart die de vrouw rechtsonder op
de foto gemaakt heeft. De drie andere deelnemers hebben elk een eigen
rol in dit proces.
19 september 2019
Examinatorprofiel
De examencommissie is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de toetsing
van de studentcompetenties. Daartoe moet zij examinatoren aanstellen, zo
staat het in de wet.
Wel, dat is eenvoudig: voor elk vak is er een coördinerend docent, die
toch al de toetsing uitvoert; dan wordt die de examinator, en die zorgt voor
de kwaliteit van de toetsing.
Zo ging het, en zo gaat het veelal nog op de universiteiten. Maar het
begint geleidelijkaan ongemakkelijk te voelen. Dus toetsen sommige
examencommissies steekproeven van de toetsing en geven ze hun bevindingen
door opdat die toetsing beter wordt; dit heet 'borging'.
Andere vragen zich af of al die examinatoren wel vanzelfsprekend bekwaam
zijn. We kregen de vraag of we konden beschrijven wat een examinator zou
moeten kunnen om verantwoord te kunnen toetsen.
Drie collega's en ik hebben een conceptprofiel (pdf)
opgesteld. Maar nu? Niemand wil een tweede BKO-procedure, zoals in het hbo
een BKE en SKE nu gebruikelijk is. Maar wat dan wel?
Ik ben er de komende jaren nog wel mee bezig, denk ik. Best interessant,
en wie weet komt het nog goed met die borging...
Tien jaar geleden vroeg ik dochter Eva plaatjes te
tekenen voor mijn presentaties. Een boog (metafoor voor het leerdoel: je
kunt een boog bouwen, knap lastig); inadequate toetsing (je herkent
metselverbanden, D is correct); een welwillende begeleider; en een
kritische examinator.
In de universitaire onderwijspraktijk zijn begeleider
en examinator vaak dezelfde persoon.
5 september 2019
De lastpost komt in Amsterdam!
Al lang was het een wens: dat zo'n door iedereen gedragen
passie ook buiten Nijmegen bekend raakt. Wel, dit jaar gebeurt het: in de
Amsterdamse Dominicusgemeenschap, het mekka van de hedendaagse Nederlandse
kerkmuziek.
Op Goede Vrijdag gaat het gebeuren daar: het koor en dirigent Arjan van
Baest zetten zich in voor de muziek; de pastores Eva Martens en Juut Meijer
staan er garant voor dat De lastpost door de hele
gemeenschap gedragen wordt. En vanuit Nijmegen komt het Campuskoor
meezingen.
Des te beter komt het uit dat Hendrik Jan, Liesbeth Jansen en ik een 'basisversie' van De lastpost
ontwikkeld hebben - zingbaar in een uur,
en toch de essentie van het lijdensverhaal vertellend.
Zet vrijdag 10 april 2020 's avonds, Dominicus Amsterdam in je agenda;
Of kom op zondag 29 maart 12:30 naar de doorloop die het
Dominicuskerkkoor en het Campuskoor zingen in de Nijmeegse
Studentenkerk
En bovendien komt er nog een meerkorige uitvoering op de campus in
Nijmegen.
De Dominicuskerk in Amsterdam: van buiten onopvallend,
van binnen overweldigend in kleur, detail en sfeer. Wees er!
5 augustus 2019
Workshop koorzingen voor dummies en pros
Een jaar geleden voor het eerst, inmiddels al vijf maal gedraaid: de
koorzangworkshop. Eerst als onderdeel van de Radboud Summer School, toen als
activiteit in de introductie van nieuwe studenten, en sindsdien ook op een
paar festivals. Telkens weer leuk.
Wat doen de deelnemers? Staan, bewegen, loskomen, ademen, geluid maken,
toon maken, improviseren, een eenvoudige canon zingen, en een of twee
stukjes meerstemmige koormuziek - tot en met een trotse uitvoering voor de
videocamera. Welke stukjes muziek we doen hangt erg af van wat de deelnemers
blijken te kunnen: het moet van begin tot eind een ontspannen gebeuren zijn,
zowel voor de 'dummies' als voor de 'pros'.
Er zijn twee kneepjes van het vak, heb ik ontdekt. De eerste is: de lat
niet te hoog leggen. De tweede: zorgen dat er deelnemers durven komen. Zo
ontzettend veel mensen denken dat ze niet kunnen zingen terwijl ze helemaal
loskomen als ze dan toch meedoen. Heerlijk om mee te maken, telkens weer.
De "Choir Singing Workshop for Dummies and Pros" van de
Radboud Summer School 2019. Studenten van over de hele wereld. We
beginnen buiten en gaan dan voor het zingen naar binnen.
7 mei 2019
Kwartet treedt op
Al 37 jaar blokfluiten we met z'n vieren, maar optreden kwam er niet meer
van. Tot nu, en hoe! We oefenen ijverig voor een gevarieerd optreden, als altijd
alleen eigentijdse 'kunstmuziek', met tussendoor enige toelichting. Je bent
welkom!
Zondag 19 mei, 16:00-17:00 Aqua Viva, Heyendaalseweg 290, Brakkenstein, 6525 SM Nijmegen
Toegang € 5,-- inclusief koffie of thee.
De meeste blokfluitkwartetten zijn geschreven voor sopraan, alt, tenor, en bas. Voor sommigen klinkt een
blokfluitkwartet als een orgeltje, voor anderen als een a-capellakoor.
15 april 2019
De lastpost in het klein
Alweer het zesde jaar dat we de passie De lastpost, een veelstemmig
verhaal uitvoerden. Deze keer 'in het klein', een versie van één uur, in
principe zingbaar door één groot, goed en splitsbaar koor. Wij deden het met
anderhalf koor, en het werkte. Een mooie, intieme uitvoering in de
'thuisbasis' van het Campuskoor: De studentenkerk.
Inzingoefening door het publiek, om daarna "Begin" te
zingen, en aan het eind "Adieu". De noten worden boven het koor
geprojecteerd.
23 maart 2019
Vreemde vogel
Plotseling kom ik voor in een boek. En nog wel als 'vreemde
vogel'. Eindelijk erkenning ;-)
Maar het is een prachtig boek, in veel opzichten. Geschreven door Frans
Corten, al twintig jaar specialist in de begeleiding van hoogbegaafde
volwassenen. Kenmerkend voor zijn benadering is dat dat stempel 'hoogbegaafd'
niet zo relevant is. Het is meer dat je niet helemaal past omdat ergens een
uitzonderlijk talent je dwars zit. Of het zit niet jou, maar je omgeving
dwars.
Het heet:
Uitzonderlijk talent.
Gids voor hoogbegaafden, uitvinders
en andere vreemde vogels.
Frans, zelf minstens al die drie, schreef het in zeer toegankelijke taal
en gaf het een eigenwijze vormgeving.
Met als afsluiting interviews met vijf van die types. Waaronder ik dus.
Het boek is geïllustreerd met curieuze 'vreemde vogels', een soort
collages van oud metaal, door Marije van der Sande van TAMTAM
objektentheater
. Frans vond dit exemplaar wel bij mij passen.
22 maart 2019
Noodgedwongen groepswerk
De meeste studenten balen van groepsopdrachten en doen alles om de
kantjes ervan af te lopen. Heel verstandig, want ze hebben meer te doen,
halen toch wel een voldoende en zeker geen hoog cijfer, en leren er sowieso
niet zoveel van. Pijnlijk, ook voor de docenten, die het groepswerk meestal
invoeren omdat ze wel moeten: steeds minder docenttijd, steeds meer
studenten.
Toch hoeft het niet zo te gaan. Er zijn twee benaderingen mogelijk.
De ene is: laat studenten alleen in groepen werken als het kunnen
samenwerken het leerdoel is, dat ook individueel getoetst wordt. Dit 'formeel
groepswerk' is knap ingewikkeld, het kost veel student- en docenttijd,
en het werkt uitstekend. Maar: je moet er dus wel die docenttijd voor
hebben.
De tweede benadering houdt in dat je onderkent dat groepswerk wordt
ingevoerd om te bezuinigen op docenttijd. We bedachten er de term 'noodgedwongen
groepswerk' voor. Kunnen samenwerken is niet het primaire doel en het
wordt ook niet getoetst. Hoe kun je zorgen dat het toch zinnig en nuttig is?
Collega Marleen Hofman en ik schreven op verzoek van de sociale faculteit
een inspiratiedocument met drie uitgewerkte voorbeelden. Reacties? Graag!
Schema van een methode die samenwerking en individueel werk combineert
en beide toetsbaar maakt. Geanimeerd is het schema begrijpelijk; zie de
powerpoint.
9 februari 2019
Elianne is overleden
Langzaam raakten we haar kwijt, nu zijn we haar verloren.
Op 1 februari 2019 stierf mijn echtgenote Elianne Muller aan de gevolgen
van multiple sclerose. Haar lichaam liet haar eerder in de steek dan haar
geest; lange tijd kon zij nog schrijven. Totdat ook dat niet meer ging, twee
jaar geleden, en ze naar een verpleeghuis verhuisde. Het laatste jaar van
haar ziekbed was ze op een wonderlijke wijze gelukkig, lachte graag en veel,
en hield ervan om toegezongen te worden ook al kon ze niet meer spreken.
We hebben veel waardering voor de professionele, zorgvuldige en
liefdevolle wijze waarop Elianne verpleegd werd in de
Veste Brakkenstein. Wij zijn het personeel bijzonder dankbaar.
Blogje 1 mei 2017: Droef afscheid, bitter practicum
Elianne hield van groen tegen blauw. Ze is begraven in
haar trouwjurk. Eva gebruikte de vogel daaruit in de rouwkaart (pdf).
17 januari 2019
Levendige keynote
Of ik een keynote wilde verzorgen voor een docentenstudiedag van de
verpleegkundeopleiding van de HAN. Maar natuurlijk! Precies mijn ding.
Maar dan: oeps, een vol uur! Ervaren onderwijsontwikkelaars en beginnende
docenten door elkaar. Een lijst van gewenste onderwerpen, lang genoeg voor
een dag. Voor je het weet ben je in een noodtempo allerlei inhoud erdoorheen
aan het jassen zonder je nog om het doel van de keynote te bekommeren, en
verdwijnen de mensen al helemaal buiten beeld.
Ik heb er een bont geheel van gebakken: met stekelige stellingen,
stemkaartjes, energizers (iedereen aan het zingen krijgen, makkie), bonte
maar functionele animaties, veel advies en moraal, en humor, want dat kan ik
nou eenmaal niet laten.
En: studenten. Op mijn verzoek waren er vijf studenten bij. Want daar
gaat het immers om. En ze waren er niet alleen, ze hadden ook een
waardevolle inbreng.
Bekijk de
powerpoint
() - en zie hoe het
kattenfilmpje uiteindelijk nog
bijdroeg aan de gezongen samenvatting. Dank, HAN, voor deze plezierige klus!
De doelgroep is best bereid even met hun stemkaartjes te poseren.
Vooraan in het midden zitten de studenten, die met hun aanwezigheid en
hun commentaar zorgden voor het juiste perspectief: onderwijs gaat
immers om studenten.
21 december 2018
Drie kerstliedjes doorgecomponeerd
Inmiddels schreef ik drie koorversies van oude Nederlandse kerstliedjes.
Ik heb ze doorgecomponeerd: de zetting is bij elk couplet anders -
maar wel gebaseerd op de originele melodie. Daardoor is er voor koor en
publiek muzikaal heel wat aan te beleven. In het laatste van de drie zingt
het publiek zelfs 'Benedicamus domino' met de sopranen mee.
Ze zijn uitgevoerd door het
Campuskoor op de FFTR-kerstborrels
van 2011, 2014 en 2018 - wat de kwaliteit van de uitvoering helaas niet ten
goede kwam: het is warm en rumoerig, de akoestiek is belabberd en de
buitenlandse zangers zijn al weg. Maar toch: we hebben opnamen.
De zettingen blijken overigens lastiger dan ik verwacht had. Ik denk dat
het de vreemde toonladders en de lastige teksten zijn. Wie maakt een betere
uitvoering en neemt die op? Ga je gang & stuur een opname!
Zie de teksten, partituren, oefenmixen en video's:
Mateloos fascinerend: leerdoelen. Al een jaar of tien adviseer ik over
leerdoelen. Ik word er almaar handiger in - en tegelijkertijd is het steeds minder
nodig. Docenten zien inmiddels zelf het belang in van goed geformuleerde
leerdoelen op het juiste niveau, naadloos passend op de toetsing.
Maar daarmee zijn we er nog niet. Er zijn ook nog studenten - eigenlijk
zouden het hun leerdoelen moeten zijn. Hoe krijg je de studenten
zover dat ze die leerdoelen, eh...
Ja, dat was lang zoeken, naar een passend werkwoord. "Omarmen" had ik al
lang, maar dat klinkt zo wee. "Internaliseren" is de vakterm. Maar nu
gebruik ik "onderschrijven". Dat is ook leuk, want meestal zijn het de
docenten die de doelen schrijven en de studenten die ze - hopelijk -
onderschrijven. Precies zo komt de perspectiefwisseling naar voren.
Zodra ik de tijd vind, ga ik mijn adviesmateriaal hierop bijwerken.
Wil je nu al wat zien? Lees wat 'werk in uitvoering':
Verstandige studenten zorgen dat ze de toets halen. Maar vaak heeft de
docent leerdoelen voor ogen die veel
hoger grijpen dan de toetsing. Dan gaat het mis in het onderwijs, tot
frustratie van de docent. Ik noem het graag didactische inconsistentie (63).
17 aug 2018
Drie jaar Radboud Summer School
Opnieuw een week lang hard werken en veel vrolijkheid: twaalf docenten
van over de halve wereld over de vloer voor onze cursus "How to Become an
Excellent Lecturer?".
Een schitterende ervaring, zowel voor hen als voor Marleen, Oliva en mij
- onderwijsadviseurs van de afdeling Onderwijsondersteuning van de Radboud
Universiteit.
Voor hen vanwege de week buitenland, de week 'onderdompeling', en de vele
nieuwe ideeën die ze opdeden uit het voor hen behoorlijk innovatieve
Nederlandse universitaire onderwijs. En voor ons vanwege de uitdagingen om
met zo'n diverse doelgroep te werken, om te gaan met hun verschillende
achtergronden, interesses, en met de mogelijkheden en beperkingen die ze op
hun eigen werk hebben.
Ze waren opnieuw laaiend enthousiast, voor het derde jaar op rij. Ik ook!
Augustus 2018: één van de cursisten is jarig en staat
op een stoel. De overigen hebben ijverig "Lang zal ze leven" ingestudeerd,
inclusief hiephiephoera. Zie en hoor de vrolijke
video
15 juli 2018
Serieuze koordirectiecursus
Jaren geleden al bedacht, nu kwam het er dan eindelijk van. Deelnemen aan
de fameuze Kurt Thomas Cursus. voor koordirigenten, voor het 51ste jaar
verzorgd door het Utrechts Conservatorium. Negen dagen lang in de leer bij
de beste docenten, temidden van negentig medestudenten. Een belevenis!
Ik werd geplaatst in groep B, die bestond uit gevorderde
amateurdirigenten (zoals ik) en ervaren vakmusici die begonnen met
dirigeren. Dat werkte wonderwel. Twaalf cursisten die samen een koor vormen
en om beurten dirigeren, letterlijk op de vingers gekeken door de docenten.
En 's avonds met z'n allen het tachtigkoppige koor vormen voor de vijf
studenten van groep E.
Ik heb, als dirigent, heel veel geleerd. En, onverwacht, ook als
onderwijsadviseur. Hoe werkt zo'n masterclassconstructie in de praktijk? Hoe
leer je van zes flink verschillende docenten? Hoe is het überhaupt om eens
een keer een cursus te volgen in plaats
van te 'geven'?
Met veel dank aan de Stichting Veelstemmige Verhalen.
En: volgend jaar weer!
Willibrord in de leer: een masterclasssessie van 12
minuten onder leiding van koordirectiedocent Louis Buskens. De overige
studenten van groep B1 vormen nu het koor.
Zie een
fragmentje
2 juli 2018
Campuskoor, altijd wat te beleven
Door alles heen hobbelt het Campuskoor, inmiddels Campus Choir, gewoon
door. Soms is het koor groot, soms klein, soms zingt het prachtig, soms, eh,
moeilijk. Maar het is een constante bron van kleine of grote activiteitjes,
met meestal muziek die ik op maat schrijf. Liefst helemaal nieuw, op nieuwe
tekst. Of een arrangement, om een bestaand lied zingbaar te maken voor een
eenvoudig acapellakoor.
Bekijk de teksten, partituren, achtergronden, opnamen:
Ederlezi, gezongen bij de film Time of the Gypsies
Vois sur ton chemin, bij filmvertoning Les Choristes
De lastpost, eine vielstimmige geschichte, in three languages
Onze kracht, een Onzevader op tekst van Huub ter Haar
Vijg, bij de installatie van studentenpastor Eva
Over de liefde, liefdeslied bij de Roze Viering 2016
Koorweekendrepetitietje. De mannen zingen zo lomp dat
je de vrouwen niet meer hoort. Wat meer nederigheid, mannen! En wat
subtieler passie. Alsof je ze aanbidt. Het werkt. En leuk is het ook.
28 juni 2018
Toetskwaliteitstoezichthouder
En plotseling was ik voor drie jaar achtereen 'extern
toetstoezichthouder'. Niet mijn ding, dacht ik eerst, om als onafhankelijk
buitenstaander te controleren of de toetsing en beoordeling van een
weloverwogen masteropleiding van de HAN wel deugt. Ik ben meer adviseur dan
controleur.
Maar het viel mee. Sterker, het was een heel interessante opdracht,
waarover de opdrachtgever (Instituut HAN Masterprogramma), de
opleidingsverantwoordelijken (opleiding Master Physician Assistant) en ik
zelf erg tevreden waren. Want ik kreeg de ruimte om naast 'in orde' of
'verdient aandacht' ook advies te geven. Dat hielp.
Nochtans was het geen eenvoudige opdracht. Hoe krijg je in 20 uur
voldoende overzicht om er nog wat van te vinden ook? Maar het lukte, dankzij
de enthousiaste medewerking van de docenten én de studenten. Een hele
ervaring rijker.
En: die opleiding zit heel goed in
elkaar. Bravo, HAN!
30 maart 2018
C'est le ton qui fait la musique
Typerend voor de onderwijsadviseur is dat die de docent helpt door juist
te kijken vanuit het perspectief van de student, of ook vanuit het beroepenveld
waar de student later zal werken. De docent is, terecht, in eerste instantie
bezig met het vakgebied en met doceren. Samen levert dat beter onderwijs en
betere afgestudeerden.
In mijn advieswerk merk ik dat taal een gemakkelijk handvat is zo'n
verbetering tot stand te brengen. Doorgaans propageer ik het gebruik van
'je' (met je = de student). Maar ook het kiezen van actiewerkwoorden helpt
enorm. Oude doelen als 'de student heeft kennis van (...)' veranderen
dan in, bijvoorbeeld: 'je ontwerpt (...) onder gebruikmaking van je
parate kennis van (...)'.
Kijk gerust eens in de keuken:
Studiegidstekst door Valérie Tweehuysen, na gezamenlijke redactie
Bij gebrek aan een adequaat plaatje neem ik deze maar
op. Een (echt ongefotoshopte) foto van een zendmast die in duistere
tijden verhelderend over de zelfgrazende schaapjes waakt. Engeland, 2005.
Een metafoor voor de docent?
25 maart 2018
De lastpost, elk jaar verder
En voor het vijfde jaar op rij hadden we een bijzondere uitvoering van de
passie De lastpost, een veelstemmig verhaal. In 2012 gestart om
een eigentijdse passie tot stand te brengen, is het nu een doorlopend
programma met jaarlijkse uitvoeringen.
Met telkens een ander accent. Dit jaar letterlijk: we hebben de
meertaligheid verkend. Veel delen van de passie zijn vertaald naar het
Engels of het Duits, zingbaar op dezelfde noten. Het leverde een uitvoering
die aansluit bij de almaar toenemende internationaliteit van de
campuspopulatie.
Een ander concept dat we hebben uitgeprobeerd: het tweede koor als een
'scratch' door ervaren zangers - thuis studerend, op zaterdag repeterend, op
zondag uitvoerend; afgewisseld door het campuskoor, dat er met zijn beginnende zangers
drie maanden op gerepeteerd heeft. Behalve 'scratch' was het
ook wel 'stress', maar uiteindelijk leverde het een prachtige uitvoering waarin de
meerkorigheid goed werkte.
Hoe verder volgend jaar? Een verkorte versie schrijven, gemakkelijker uit
te voeren door één koor? Uitvoeringen buiten Nijmegen van de grond
krijgen? We zullen zien!
"En mijn voeten hoe ze zoeken, vinden geen grond". Nu
gezongen in het Duits, met Engelse vertaling in de ondertiteling.
7 februari 2018
Schrijf heldere opdrachten
Een doorlopend onderdeel van mijn advieswerk is het begeleiden van
docenten bij het schrijven van opdrachten. Weldoordachte, goed
gestructureerde en goed geformuleerde opdrachten zorgen ervoor dat de studenten doelgericht en
efficiënt werken, en daardoor leren.
Maar in veel onderwijs zijn die opdrachten impliciet. Als je ze
expliciteert, blijkt vaak dat je nog eens moet nadenken. Wat betekent "Volg
mijn college" eigenlijk? Wat verwacht je dan dat de studenten doen?
En waartoe zouden ze dat doen? Hoe weten ze of ze dat goed doen?
Dat soort zaken regel je met opdrachten, of studietaken, of
activiteiten,
net hoe je ze noemen wilt. Ik pleit ervoor om cursussen te presenteren als
een sluitende reeks opdrachten. Al het andere, ook de colleges, staan in
dienst van die opdrachten.
Ik werk al twintig jaar met een
opdrachtsjabloon, dat zich geleidelijkaan ontwikkeld heeft. Onlangs heb ik
een kopie daarvan voorzien van toelichting van onderwijskundige aard; en
toen nog een kopie met toelichting van
Word-technische aard.
Je kunt er mee aan de slag als je wilt. Ik hoor graag je bevindingen!
Idem, met toelichting op alineastijlen en sneltoetsen:.docx
12 juni 2017
Campuskoor zingt Les Choristes
Cultuur op de campus vertoonde de prachtige film "Les
choristes" (de koorzangers) over een miskend componist die als schoolmeester
in een verschrikkelijk strenge kostschool de jongens redt door hen te laten
zingen. Bij uitstek een film om met échte koorzang te omlijsten. Iets voor
het Campuskoor?
Natuurlijk. Maar het viel nog niet mee. Vrijwel alle muziek is gezet voor
één- of tweestemmig sopraan met een enorm orkest eronder. Hoe maak je daar
koormuziek van? Ik begon met goed luisteren, en proberen die orkestpartij te
reduceren tot een of twee mannenstemmen. Maar dat werd onzingbaar. Dan maar
een nieuwe, doorlopende baslijn in mijn eigen stijl. Lekker zingen!
Als klap op de vuurpijl weigerde de projector na de pauze. Wat nu?
Koorzangworkshop voor het gehele publiek. Tien minuten lang, tot de
projector het weer deed. Leuk, vond iedereen. En echt. Je moet zingen om
zo'n film te snappen.
Vandaag verhuist mijn vrouw naar een verpleeghuis. In twintig jaar tijd
heeft de multiple sclerose haar lichaam en geest zozeer aangetast dat ze
niet meer thuis verzorgd kan worden. Aanvankelijk ervoer ze de diagnose als een soort opluchting: eindelijk duidelijkheid over de tot dan toe
almaar wisselende klachten. Maar gaandeweg heeft de ziekte verwoestend
toegeslagen - letterlijk, als je de MRI-scans ziet.
Gaandeweg heb ik steeds meer taken van haar overgenomen, ben zaken voor
haar gaan regelen, heb het huis laten verbouwen, en ben ten slotte
terechtgekomen in de positie van mantelzorger voor dag en nacht, bijgestaan
door thuishulpen, onze dochters, familie, vrienden en buren. Totdat ook dat
niet meer ging en de wachtlijst crisisopvang werd. Gelukkig komt ze nu toch
op de door haar en mij verlangde plek terecht, in het verpleeghuis om de
hoek.
Mijn koor hield me op de been, maar mijn onderwijsadvieswerk heeft er
flink onder geleden. Toch heb ik op een vreemde manier ook veel geleerd. Nu
ik me steeds meer beweeg in het medisch onderwijs, was dit ook een soort
langlopend practicum. Hoe werken die medici en paramedici eigenlijk? Hoe
gaan ze om met hun patiënt en haar begeleider? Hoe professionaliseren ze
zichzelf en elkaar?
Ik heb het allemaal van heel dichtbij gezien. En ik zal waar dan ook mijn
waardering uitspreken over wat ik gezien heb. Over hun vakbekwaamheid, hun
inzet, en hun aandacht voor de mens. En over hun vermogen om om te gaan met
de beperkingen die hun van bovenaf worden opgelegd. Bezuinigen op de zorg?
Bizar.
Nu ik mijn werk weer op kan pakken ben ik blij dat ik een klein steentje
kan bijdragen: er voor zorgen dat er zulke goede dokters en verplegers
blijven komen.
Ooit was ik onderwijstechnoloog en handig met computers. En ik schreef
makkelijk. Dus werd ik bij IOWO al snel webmaster en initiator van de
e-mail-nieuwsbrief; indertijd noodzakelijk om ons bedrijf goed te profileren
in heel onderwijsland. De nieuwsbrief was meermalen de directe aanleiding
voor nieuwe opdrachten.
Inmiddels zijn we de interne afdeling Onderwijsondersteuning en ligt de
lat niet lager, maar wel anders. We zorgen dat de RU-docenten überhaupt
weten dat we bestaan. Vertellen wat we doen, wie we zijn, en wat voor
activiteiten we bieden.
En na een paar jaar werkt het. Alle RU-docenten-in-brede-zin ontvangen de
nieuwsbrief en maar liefst 50% leest hem ook nog, inclusief vervolgbezoek
aan onze website. En aan ons zelf.
Maar nu laat ik website en nieuwsbrief graag aan collega's over. Einde
van een tijdperk!
De helft van de ontvangers opende de laatste
nieuwsbrief; daarvan openen de meesten hem later nog een of twee keer.
18 oktober 2016
Betoverende harpiste
Als koordirigent kom je nog eens ergens. Vandaag was ik bij multitalent
Judith Campman, student Kunstbeleid, regelneef in talloze besturen en
commissies, en vooral bekend als harpiste.
Ze speelt op de dodenherdenking van de universiteit, waar ook het
Campuskoor zingt. Wellicht konden we iets combineren, zo was het idee.
Het wordt het aangrijpende "Wat ik gewild heb" van Antoine Oomen, op de al
even aangrijpende tekst van Huub Oosterhuis.
Alleen al het van dichtbij horen van een harp vergeet je nooit. Werkelijk
een betoverend instrument. En Judith zingt er dan nog moeiteloos een
koorstem doorheen, opdat we een idee krijgen hoe het gaat klinken. Nou,
aangrijpend, reken daar maar op.
Er komt veel bijzonders samen. 1) Er zijn duidelijke plannen zijn om de
passie De lastpost op de HAN uit te voeren; 2) Eva Martens, oud-koorlid,
wordt aangesteld als pastor van de HAN-studenten; en 3) ze vraagt mij een lied te
schrijven voor het Campuskoor, voor in haar installatieviering. En het gaat
over het verhaal van Zacheüs - dat ik 4) als klein kind het mooiste
bijbelverhaal vond.
Zacheüs was klein en durfde niet voor te dringen. Hij klom in een
vijgenboom. Als graaiende belastinginner werd hij veracht - dat alles
volgens de evangelist Lucas. Totdat Jezus uitgerekend bij hem ging eten.
In Eva's liedtekst bespot Zacheüs zichzelf: "vijg, ekster, kakkerlak,
minder dan een mier". Ik heb er de scheldwoorden van de menigte van gemaakt;
daarop
heb ik het lied gebouwd; met een slot dat door de gemeente meegezongen
wordt. Het werkte! Twee keer gezongen zelfs, tijdens de dienst.
Of ik een collega wilde vervangen bij het leiden van een cursus voor
studentassistenten. Zoiets had ik nog nooit gedaan! Over lastige situaties
bij het begeleiden van studenten die maar een paar jaar jonger zijn dan
jezelf. Over omgaan met interculturele misverstanden. Over je positie vinden
ergens tussen student en practicumleider. Heel iets anders dan doelen
formuleren, toetskwaliteit beoordelen, rubrics inzetten.
Gelukkig ben ik zelf ook nog studentassistent geweest - zonder cursus -
en kon ik me die situatie nog goed voor de geest halen. Wat was het leuk om
te doen. Niet alleen voor mij, ook voor hen. En nuttig. Een pluim voor de
faculteit NWI, die alle studentassistenten zo'n cursus biedt. En ze komen
ook allemaal. Bravo!
Practicumassistenten Moleculaire Wetenschappen oefenen
lastige situaties. Eén speelt een student, één de assistent, één
observeert, en dan nabespreken en rouleren.
5 August 2016
How to Become an Excellent Lecturer
Wie had dat gedacht. We - dat is de afdeling Onderwijsondersteuning -
deden mee met de Radboud Summer School; en zowaar schreven zich twaalf
cursisten in van over de hele wereld, precies wat we gehoopt hadden.
En wat we gevreesd hadden gebeurde ook: een voor mij geheel
onbegrijpelijke crisis rond de participatie van één van de cursisten, meteen
al op de ochtend van de eerste dag. Pas laat in de middag kwam het weer goed
-
en de volgende dag deed hij actief mee en had voortdurend een constructieve
inbreng.
Gelukkig gebeurde ook wat we bedoeld hadden: een voortdurende
wisselwerking tussen de cursisten op grond van hun eigen ervaringen en hun
verschillende culturele achtergronden - om op die manier met een
veel rijkere visie op docentschap naar huis te kunnen gaan.
En: erg tevreden cursisten. Volgend jaar doen Garine en ik het opnieuw!
Course participants and course leaders of the Radboud
Summer School course How to Become an Excellent Lecturer, 2016.
Rechtsachter: course leaders
Sven Vrins,
Noël Vergunst,
mijzelf, en op de voorgrond
Garine Apikian
.
28 juni 2016
Dekoor-repetitie: buitenkans
Normaliter wil een koor geen pottekijkers bij een repetitie. Maar dochter
Eva regelde een uitzondering voor me: ik mocht zomaar een hele avond
meekijken, met de partituren in mijn hand gedrukt. Bij Dekoor, een
van de beste studentenkoren van Nederland, zoniet wereldwijd. Ze oefenden
voor hun optreden op Sziget.
Ik heb veel gezien, geleerd en genoten. Dank, DeKoor!
Dekoor: 32 zangers, dirigent, combo. Solisten zingen
versterkt. Pop, jazz, en dat dan zeer close harmony. Technisch perfect,
vol energie, aanstekelijk. Zelfs als je - zoals ik - niet van pop of
jazz houdt.
26 mei 2016
Actief toetsprogramma
Graag zie ik leren als iets wat je zelf doet. Ik houd niet zo van
onderwijstaal waarin studenten het lijdend voorwerp zijn, of zelfs geheel
afwezig - "De colleges behandelen de stof." Logisch dat er dan geklaagd
wordt over 'passieve studenten'.
Maar kun je ook over toetsing schrijven met de student als
onderwerp? Met de student als impliciet veronderstelde lezer - dus
'je'? Dat wilde ik graag proberen. "Doe maar" zei het toetsteam van de
Medische Faculteit.
Het ging, en het zit nu in de officiële stukken - die nauwelijks door de
studenten gelezen worden, maar dat doet er niet toe. Het gaat om het
perspectief.
Over twee weken is het Roze Week, met daaraan voorafgaand de Roze Viering
in de Studentenkerk.
Dit jaar gaat Frits Hendriks voor, en hij noemt de viering Over de
liefde, naar het gedicht dat hij voor de gelegenheid schreef, en dat ik
vervolgens op zijn verzoek op muziek zette, voor het Huygenskoor, dat het in
die viering zal komen zingen.
Geen kleinigheid, zo'n broos onderwerp, in een kerkdienst. Ik heb
geprobeerd er een teder lied van te maken. Godzijdank zingt het
Huygenskoor het nog veel tederder dan ik had durven hopen. Een hele eer, als
er zoiets gebeurt met je noten.
Het zal een mooi contrast maken met het bruiloftslied dat het Campuskoor
komt zingen, en het Kyrie door het zondagse koor. Wees er!
Huygenskoor
zingt Over de
liefde, onder leiding van Nora Locht.
Roze Viering "Over de liefde", 29 mei 2016,
Studentenkerk.R
21 maart 2016
De passie en de slinger
Opnieuw bezorg ik met hart en ziel De lastpost. Twee keer dit jaar!
Gisteren was de uitvoering in de Ontmoetingskerk. Toen we
De lastpost schreven was meteen al het idee: ook een gemeente of
parochie zou dit moeten kunnen uitvoeren. De Ontmoetingskerk durfde het aan,
samen met het Campuskoor en het Huygenskoor. Maar liefst zeven koren,
acteurs, en een indrukwekkende verzameling hard werkende ondersteuners, en
niet te vergeten het publiek, hebben er een prachtige en waardige
passie van gemaakt.
En dan, aanstaande donderdag, de uitvoering op de campus. Ditmaal in het
Huygensgebouw. Daar hangt de slinger van Foucault, die niets met die passie
te maken heeft, maar wel erg fascinerend is, en die door Eva in de poster
verwerkt is. Bij de generale hadden we een magisch moment: het licht viel
uit en de enige plaats waar nog een beetje licht was, was de slingertafel. En
dan zingen!
Magisch repetitiemoment: Campuskoor en Huygenskoor
zingen rond de slinger in een donker
Huygensgebouw. Foto door Bart Notelaers.
Zie de slinger
slingeren
(en aantonen dat de aarde draait).
11 december 2015
Tot de zes ons scheidt
U kent het wel. Een student is eigenlijk niet in staat een
afstudeerscriptie op het vereiste niveau te schrijven. En u blijft maar begeleiden, totdat het, uiteindelijk, wel voldoende is.
Dat doet op veel manieren
pijn. Is het echt voldoende? Kan uw opleiding dat verantwoorden? En zo
ja, wiens werk is het eigenlijk - van de student of van de begeleider?
Maar
ja, je moet wel. Je laat een student niet vallen, na drie jaar.
Met collega Oliva Peeters verzorgde ik vorige maand een seminar over deze
genadezesjes. Eerst even over die 'pijn' - ook van de student - en dan over
de 'therapie'.
De therapie die ik presenteerde is eigenlijk best simpel: maak één
beoordelingsschema dat door iedereen gebruikt wordt, en laat de studenten
van begin af aan scripties schrijven, in steeds complexere vorm, en
beoordeel telkens met dat ene schema.
We vroegen het aan de deelnemers. Is dit haalbaar in een 'gewone'
bacheloropleiding? Sommigen vonden van wel, voor anderen was het nog een
flinke brug te ver. Er is nog een hoop te doen!
Bestudeer de
PPT van het seminar
(ik hoop binnenkort een versie met toelichting te maken)
Basisschema om te voorkomen dat pas aan het eind van de
bachelorfase blijkt dat een student niet in staat is een voldoende
afstudeerwerk te schrijven. Ingrediënten:
1) Als het uiteindelijk gaat om die scriptie, laat
studenten dan ook van begin af aan substantieel werken aan
scripties.
2) Zorg dat studenten, begeleiders en beoordelaars van
begin af aan begrijpen waar een scriptie aan moet voldoen (= maak een
rubric).
3) Beoordeel van begin af aan vooral de scripties, in
plaats van losstaande kennisreproductie, en baseer daar het studieadvies
op.
27 november 2015
Repeteren in de cloud
Vijf jaar geleden wees een van de studenten uit m'n koor me op
Noteflight. Op het oog het zoveelste partituurprogramma, maar met één groot
verschil: het werkt in de cloud, op elke computer. Je hoeft niets te
installeren, en wie andermans partituren wil zien en horen hoeft slechts de
link te hebben.
Het leidt tot een andere manier van repeteren. De koorleden oefenen
buiten repetitietijd niet van papier, maar door de online partituur te
openen, lezen, en afspelen, liefst zelf meezingend.
Ik maak ook oefenpartituren: een kopie van de gewone partituur, maar dan
met een verschoven balans waardoor bijvoorbeeld de tenorpartij extra luid
klinkt en de andere partijen zacht.
Als je wél de link hebt ontvangen maar géén account
hebt, heb je ruime mogelijkheden om de partituur selectief af te spelen.
8 oktober 2015
Niet zomaar een toetsteam
Anderhalf jaar geleden kwam er schot in: we gingen fundamenteel nieuwe
curricula ontwerpen voor de opleidingen Geneeskunde en Biomedische
Wetenschappen van de Radboud Universiteit.
Zelfstandig lerende studenten, zelfsturend in een flexibel curriculum:
hoe voorkom je dat die verdwalen? Door ze goede middelen in handen te geven
om te bepalen waar ze zijn en waar ze heen willen.
Zulke middelen heten toetsen.
De medische faculteit vroeg mij erbij, in het toetsteam, onder leiding
van Marc Vorstenbosch en Mieke Latijnhouwers. Samen ideeën ontwikkelen over
de rol van toetsing in de nieuwe opleidingen, voorstellen doen, ze uitwerken
tot hulpmiddelen voor ontwikkelteams, cursussen opzetten. Inspirerende
vergaderingen met veel wikken en wegen, altijd leidend tot producten waar de
ontwikkelaars mee aan de slag konden.
Ik had een keer of wat de prettige taak zulke producten uit te werken.
De drie mooiste:
Canon, dat betekent regel. Je zingt samen een liedje, maar dan met
speciale regels. De bekendste is: zing hetzelfde, maar begin na
elkaar, op het goede moment, en ga door. Vader Jacob,
bijvoorbeeld.
Canons zijn prettig als inzingoefening in de koorrepetitie. De koorleden
leren ze snel uit het hoofd en daarna kun je gaan variëren met tempo,
dynamiek, expressie, plaats, beweging, noem maar op.
Maar één ding zat me nooit lekker: sopranen en tenoren zingen graag hoog,
alten en bassen laag. Zijn er geen canons waar dat mee kan? Dus met een
extra regel sopranen en tenoren vijf tonen hoger?
Het kostte me drie dagen om er een te maken. Het kostte het koor drie
minuten om 'm in te studeren. En daarna: zingen maar. Zeer tevreden
koorleden. En zoveel interessanter dan een gewone canon.
Leer eerst allemaal de 8 maten van de bassen uit je hoofd.
Laat de sopranen en de tenoren een kwint hoger zingen.
Zet op het goede moment op de goede hoogte in.
Blijf herhalen naar believen.
Stop als de bassen aan het eind zijn.
14 augustus 2015
BKO-cursus opnieuw uitgedacht
Inmiddels begeleid ik bijna 4 jaar de BKO-cursus over toetsing. Die is in
2004 door Riekje de Jong en collega's opgezet. Dankzij de uitgekiende
peerreviewopdrachten loopt de cursus vrijwel vanzelf: je ziet de cursisten
hard werken en veel leren in de forums. In de bijeenkomsten bespreken we
vervolgens de extra onderwerpen die door de cursisten worden aangedragen.
Maar na tien jaar begon de inhoud te kraken. De oude cursus was vooral
gericht op de relatie tussen doelen en toetsen. Indertijd waren veel
cursusdoelformuleringen nog écht slecht, zo ze er al waren; en de toetsing
stond er vrijwel los van. Dat is nu in de meeste opleidingen flink
verbeterd.
Tijd voor een nieuwe aanpak - meer flexibiliteit - en een nieuwe inhoud.
De cursus gaat nu uit van de vijf functies van toetsing. Met alleen een
psychometrisch correcte, valide en betrouwbare toets ben je er nog lang
niet. Hoe zit het met de richtende en bijsturende functie van toetsing? Wat
doen we met de toetsanalyses? Staat het allemaal behoorlijk opgeschreven?
Ik heb het samengevat met het woord effectief.
Vijf functies, vijf effecten. Zijn die allemaal te realiseren?
Als een student naar u toekomt en zegt "maar ik heb er erg hard aan
gewerkt", geeft u dan een hoger cijfer? Vast niet.
Maar bij groepswerk is dat heel gewoon. De groep levert een prestatie,
die prestatie wordt beoordeeld, en wie er harder aan gewerkt heeft krijgt
een hoger cijfer. Om liftgedrag te voorkomen.
Goed beschouwd is dat een vreemde zaak. Een cijfer dient niet om iemand
voor ijver te belonen, maar om diens individuele bekwaamheid aan te geven.
Dat is iets heel anders.
Op verzoek van de Medische Faculteit verkenden Mieke Latijnhouwers en ik
het probleem. Groepswerk is uitermate nuttig, vooral als afgestudeerden
geacht worden om bewust en efficiënt in groepen te kunnen werken. Dat
betekent dat dat getoetst moet worden. En dat betekent dat ze het moeten
kunnen leren in hun opleiding. Het betekent zelfs, dat ze moeten leren om
zichzelf en elkaar te beoordelen op hun functioneren in de groep.
Een heikele zaak, maar je ontkomt er niet aan, als je tenminste de
studenten en hun eindkwalificaties serieus wilt nemen.
We schreven er een notitie over, vol adviezen voor docenten die deze weg
in willen slaan.
Analyse van doelen en toetsbaarheid van groepswerk.
Vaak wordt volstaan
met het beoordelen van het eindproduct (A), stilzwijgend
veronderstellend dat die beoordeling geldig is voor individuele
bekwaamheid (D).
Maar eigenlijk gaat het om het bepalen van de
individuele bekwaamheid tot samenwerken in een groep (C).
31 maart 2015
Concert flink anders dan anders
De passie die ik de afgelopen jaren met twee vrienden schreef, gaat
opnieuw in concert. Maar niet een grootse première zoals vorig jaar, nee,
meer gericht op de doelgroep. Dat zijn jongeren, met name de zangers zelf,
maar ook het publiek. En die komen niet naar een traditioneel concert, en
nog minder naar een kerk.
Op de kerstborrel ontstond het idee: waarom niet hier? In het hart van de
campus, naast de eetzaal, direct na etenstijd, vrij rondlopen, veel te zien,
te horen en te doen, gratis toegang, vooraf koffie, achteraf drankje.
Het idee was inspirerend genoeg om in drie maanden alles van de grond te
krijgen. Komt het zien, horen, en meemaken,
donderdag 2 april 19 uur.
Maar het idee is niet alleen inspirerend, het is ook wetenschappelijk
onderbouwd. Dochter Eva bestudeerde op school al hoe het komt dat de
klassieke traditie de jongeren niet meer bereikt, en wat je eraan zou kunnen
doen. Inmiddels is ze aan de UU afgestudeerd op dit onderwerp en brengt ze
het in de praktijk bij TivoliVredenburg, onder meer met het succesvolle
programma Pieces of Tomorrow.
Bestel Eva's
verhelderende scriptie
Het klassieke concert herzien / een nieuwe klassieke
concertpraktijk. Theorieën, strategieën en concepten van wetenschappers
en Nederlandse muziekprogrammeurs.
De trappenhal van het Erasmusgebouw, tamelijk onfotografeerbaar.
Overmorgen staat het hier vol met zangers én publiek. Wie waar staat, en
wie wat doet, dat verandert tijdens dit concert regelmatig.
28 februari 2015
Rubrics!
Menig docent, soms zelfs een student, heeft het magische woord al
gehoord: rubrics. Het meervoud van rubric, beoordelingsvoorschrift,
oorspronkelijk (en nog!) de rode letter waarmee de liturgische voorschriften
in misboeken werden onderscheiden van de zwarte liturgische teksten.
Zo, daarmee is het woord verklaard. Maar wat is nou een rubric? En waarom
zijn rubrics zo hot?
Wel, ze maken expliciet wat eerst impliciet was. Ze slaan de brug tussen
beoordelen en leren. Ze worden gemaakt door docenten en studenten. Ze zijn
veel concreter dan doelformuleringen. Ze geven narratieve feedback, ook als
het om 500 studenten gaat. Ze zijn nooit af.
Enzovoorts.
Voor het mondeling tentamen Klinisch redeneren ontwikkelden we per
ongeluk een rubric: het was eerst een lijst, toen bleek een tabel handiger,
en zie! Inmiddels gaan we rubrics op veel groter schaal inzetten in de
nieuwe opleidingen Geneeskunde en Biomedische wetenschappen. En mijn
cursisten BKO, die willen er ook altijd meer over weten.
De rubric voor het beoordelen van het klinischredeneervermogen volgt de
4-tot-10 cijferschaal. Met ruimte voor extra feedback.
8 februari 2015
Toetsen, hou het zuiver!
Veel studenten weten niet beter: de begeleider beoordeelt. Logisch, want
die ziet zowel je eindresultaat als je ontwikkeling.
Maar die rolvermenging zorgt voor problemen. Zo moet je, om te kunnen
leren, vooral fouten kunnen maken en om hulp kunnen vragen. Durf je dat wel?
Want datzelfde leerproces wordt ook beoordeeld. Vroeg je veel begeleiding?
Maakte je veel fouten? Punt eraf!
Voor de beoordelaar/begeleider is het evenmin eenvoudig. Negeerde de
student je begeleiding? Werkte je begeleiding averechts? Of droeg je zelf
bij aan het eindproduct? Hoe verreken je dat?
Het lijkt een onontwarbare kluwen, maar dat is het niet. Het helpt als
je begeleiden duidelijk scheidt van beoordelen. Dat zijn twee
verschillende functies, verschillende activiteiten en verschillende rollen,
liefst zelfs verschillende personen. En als je ze dan toch wilt vermengen,
schrijf op hoe je dat doet. En wel zo, dat de studenten het begrijpen.
Met dank aan het toetsteam van de Medische faculteit heb ik het in de
afgelopen jaren redelijk helder gekregen. Het meeste zit in de
powerpointschema's die ik ondermeer in de BKO-cursus Effectief toetsen en
beoordelen
gebruik.
Nu heb ik die schema's voorzien van commentaar. In de vorm van geeltjes: een
soort zelfstudiemodule.
Het schema voor beoordelende ('summatieve') toetsing.
Er is ook een schema voor educatieve ('formatieve') toetsing. Dat ziet
er geheel anders uit, want het is ook iets heel anders.
13 januari 2015
Wat is eigenlijk de bedoeling?
Vijftien jaar geleden moest je op sommige faculteiten maar beter niet
over leerdoelen beginnen. Later kregen docenten hun cursusbeschrijving niet
in de database opgeslagen als het veldje 'leerdoelen' nog leeg was; er
moest wat staan.
Maar inmiddels ziet iedereen wel in dat formeel onderwijs niet kan zonder
expliciete doelen. Maar hoe expliciteer je die doelen? Is er een standaard
recept?
Dat is er zeker: gebruik je gezond verstand. Een visie op leren,
onderwijzen en toetsen helpt. Praten met collega's,
werkveldvertegenwoordigers, en studenten helpt nog veel meer.
En taalvaardigheid. Want zelfs als je weet wat de doelen zijn is het nog
ontzettend lastig om ze helder en bruikbaar te formuleren. Maar dat kun je
ook omkeren: als je doelen kunt formuleren, is het gemakkelijker om de
doelen te vinden.
Een taaladvies: werk met vaste doelen en wisselende voorloopzinnen, afhankelijk van de context waarin het doel benoemd
wordt. Het helpt enorm.
26 december 2014
Studeren met de muis reloaded
In 1997 lanceerde de Open universiteit haar derde elektronische
leeromgeving, onder de naam Studienet. Dat was wat, want een deel van de
studenten én docenten kon toen nog nauwelijks met een computer overweg. En
waar was dat Studienet eigenlijk goed voor?
Ik heb toen de (papieren) brochure 'Studeren met de muis' geschreven. Er
zou ook een handleiding komen, maar al gauw werd duidelijk dat dat geen zin
had: het moest een online practicum worden, gericht op effectief studeren
met Studienet.
Zo is het practicum ontstaan; ik heb er twee jaar
lang aan geschreven, tegelijk met veel toelichting en verbeteringen rond
Studienet zelf.
Nu heb ik de kerstdagen doorgesleuteld en het allemaal na vijftien jaar weer online
gezet; op een plek waar Google niet komt. Met de kern van het
toenmalige Studienet erbij.
Het zijn 1100
webpagina's, dus u kunt prettig dwalen. En... probeer muisexamen B maar
eens. Werken met vensters, wie kan dat nog in deze tijd?
Meer over online zelfstudiemodules:
Goede 'e-learning' = goede toetsing.
De startpagina van Studeren met de muis. Studenten en docenten kwamen
hier via hun persoonlijke werkplek op Studienet, wellicht na het lezen
van de gedrukte introductie op Studienet.
Was je er eenmaal, dan kon je vrijelijk je gang gaan. De meesten
begonnen bij een 'muisexamen': eerst kijken wat je kunt met Studienet,
en daarna weet je wat je nog zou kunnen oefenen.
Het werkte: de digibeten begonnen met examen A, de durfals met Q. Voor
mijn latere docentencursus was het slagen voor muisexamen J een
ingangseis. En er kwam een 'muisparcours' voor wie alles op volgorde wou
zien.
23 november 2014
Puer natus - als een ezel?
Campuskoor Veelstemmig - groot geworden met een passie - wil nu
kerstliedjes zingen. De bekende Britse natuurlijk, maar ook wel stukken waar
wat aan te beleven valt; en niet te moeilijk.
Afijn, voor mij genoeg smoes en reden om weer zelf wat te gaan schrijven:
een arrangement van Een kind geboren te
Betlehem. Dat lied is zeker zeshonderd jaar oud. Een melodie die zo
in elkaar steekt vereist respect. Zeven coupletten, hoe maak je daar een
spannend stuk van voor een informeel studentenkoor? Wat werkt prettig op een
repetitie? Kan een koor als een ezel
zingen?
We gaan merken, de komende weken, of het gelukt is. Wie weet komt er wel
een opname.
In 2007 tekende dochter Eva deze illustratie voor het
Kinderkerk-kerstspel
De
wonderwol
. Het moest er erg koud uitzien. Met volstrekt ongeschikte
doeken. Opdat de kinderen, etc...
2 november 2014
De zwevende hemel
De kinderkerkgroep bestaat niet meer. Maar nu zijn het de studenten die
elk jaar een kinderkerstspel uitvoeren. En zo hoort het!
Vorig jaar met honderd kinderen, dat paste maar net.
Onder leiding van pastor Eva Martens hebben ze De zwevende hemel gekozen,
een spel dat ik 8 jaar geleden schreef. Leuk!
Het spel knipoogt naar het toen net verschenen Google Earth. Alle
kinderengelen zitten in een hemel die ze kunnen verplaatsen door gezamenlijk
met hun vleugels te wapperen. Door het 'aardvenster' zien ze wat er gebeurt
in de timmerwerkplaats, Nazerets dorpsplein, de herberg en het schuurtje.
Engel Gabriël is helemaal verrukt van het Grote Plan Gods, maar criticus
Lucifer ziet het helemaal mislopen. Uiteindelijk zorgen de
kinderengelen dat het allemaal goed komt.
De zwevende hemel, 2006, met de beide engelen in debat. Achter Gabriël het 'aardvenster',
een soort toneel op toneel. Rechts Lucifer.
9 september 2014
Weblectures, flippen die vanzelf?
Het leuke van het vakgebied Onderwijs & ICT is dat nieuwe
ontwikkelingen vaak beginnen bij de oplossing van een probleem dat helemaal
niet als probleem gevoeld wordt; en bovendien lost die oplossing dat
probleem maar half op, en op den duur een boel andere juist wel.
Voor veel docenten was dat ooit e-mail, toen Powerpoint, later
Blackboard, en nu 'Weblectures'. Plotseling wordt volautomatisch je college
opgenomen en kun je het via Blackboard aan je studenten ter beschikking
stellen. Daar zaten de meeste docenten echt niet op te wachten (de studenten
wel).
Volgens het klassieke patroon substitutie - transitie - transformatie
kunnen we verwachten dat de docenten hun eenmaal opgenomen colleges gaan
verknippen, hermonteren, aanvullen, en als leermateriaal ('kennisclips') aan
de studenten voorleggen terwijl de studenten de collegetijd besteden aan het
werken met dat leermateriaal, eventueel onder begeleiding van de docent. Zo
gaat dat. Een transformatie van het onderwijs ten gevolge van de
substitutie van de hoorcollegezaal door video's.
Dat wordt met een mooi modewoord 'flippen' genoemd. Sommige docenten
flipten hun onderwijs al jaren geleden, voor anderen ligt het ver achter de
horizon. Op de Radboud Universiteit wordt de weblecturevoorziening nu
systematisch ingevoerd. We gaan het meemaken!
In 2012 schreven Frans Janssen en ik een beleidsnotititie over de
invoering van Weblectures aan de Radboud Universiteit. De notitie
bevatte een overzichtstabel van vormen en functies van video in het
hoger onderwijs, en verwees naar een powerpoint die ik voor de commissie
samenstelde.
Zie de tabel
en de powerpoint, in onderwijsadvieselement 16.
23 augustus 2014
Tien jaar peer review in good old Blackboard
We hebben er geen taart op aangesneden, maar het had best gekund. Tien
jaar geleden bespraken Bea Edlinger en ik de inrichting van de nieuwe
BKO-cursussen voor docenten. Er waren alom agendaproblemen te verwachten,
dus we kwamen al gauw op: bijeenkomsten alleen indien strikt nodig.
Maar hoe moest dan de rest van het werk plaatsvinden?
Op de Open universiteit had ik gezien hoe heilzaam online contact tussen
studenten kan werken, en hoe effectief dat kan zijn als het goed opgezet
wordt. Laat ze zelfstudieopdrachten maken en de resultaten daarvan bespreken
in forums; en de resultaten dáárvan misschien in een bijeenkomst.
Het leidde tot een opzet van onze BKO-cursussen die in tien jaar niet
wezenlijk gewijzigd is. Aanvankelijk was nog een hele middag nodig om te
leren werken met het toenmalige Blackboard; daarvan is nu alleen een
(verplichte!) online opdracht over het nut van ordelijk forumwerk
overgebleven.
Daarna loopt zo'n BKO-cursus vaak vanzelf; als begeleider sta je erbij en
kijkt ernaar en knikt af en toe digitaal. Met vervolgens een bruisende
bijeenkomst.
Bekijk de huidige
opdracht 1
(pdf)
uit de cursus BKO1;
tijdreis
en zie hoe Suzy Holleman het beschreef in 2004;
Cursisten reviewen elkaars werk in een Blackboardforum, 2004
11 augustus 2014
Zes jaar voortgangstoetsvoortgang
Voor de zesde keer help ik de
Nederlandse KNO-artsen bij het
ontwikkelen van een kennisvoortgangstoets. Aanvankelijk deed ik dat
via IOWO, nu zelfstandig, via het Utrechtse
Centrum voor Onderwijs en Leren,
in samenwerking met ITS. Een fascinerende opdracht, die zich elk jaar
grotendeels in de zomer afspeelt.
De toets meet het kennisniveau van KNO-artsen. Vooralsnog wordt de
toets alleen afgelegd door assistenten in opleiding tot specialist (AIOS),
maar het is alleszins denkbaar dat ook zittende artsen de toets gaan
gebruiken om te zien in hoeverre ze op de hoogte blijven van het snel
veranderende veld.
Bijzonder is, dat deze toets elk jaar opnieuw door achttien specialisten
in de acht opleidingscentra wordt ontwikkeld. Geen toetsspecialisten, nee,
KNO-specialisten. Hoe krijg je die zover dat ze ieder bijtijds, op afstand,
acht adequate toetsvragen aanleveren? Dat vereist heldere instructie, kennis van zaken,
begeleiding, soms ook tact en volharding.
Voilà mijn 'zomerwerk'. Eerst ging het via Blackboard, toen met een
online systeem; maar inmiddels blijkt een weloverwogen Wordsjabloon de beste
resultaten te geven. Het levert ieder jaar weer een mooie toets van
144 vragen die op acht plekken in het land online wordt afgenomen.
Beginners schrijven vaak meerkeuzevragen die naar losstaande feiten
vragen. Helaas zegt de uitslag van de toets dan vooral iets over het
vermogen kennis te reproduceren; maar dat willen we helemaal niet weten.
We willen weten of iemand in een gegeven situatie de juiste kennis kan
ophalen en correct kan inzetten.
Dat kan wel degelijk met meerkeuzevragen. De stam
beschrijft dan een kleine casus. De kandidaat moet die casus
analyseren en interpreteren, en vervolgens combineren met eigen parate
kennis om het goede antwoord te vinden. Maal 144, binnen 3 uur.
25 juli 2014
Intriguingly weird
Welaan! Een blokfluitensemble van het
Utrechts Centrum voor de Kunsten
gaat mijn kwartet "A Short History of Life" uitvoeren. En, zo
vertelt hun artistiek begeleider, Sascha Mommertz, en passant ook m'n
eerste "Kwartet voor blokfluiten".
Dat is een hele eer, en bovendien een lang gekoesterde wens: dat ik de
beide kwartetten eens zorgvuldig ingestudeerd uitgevoerd mag horen. En een
repetitie bovendien. Zodra ik de uitvoeringsdatum weet zal ik dat hier
natuurlijk luidkeels aankondigen.
Dit alles was een mooie aanleiding om de rubriek 'composities' eens te
reorganiseren. Met een goed adres ook:
www.willibrordhuisman.nl/composities. Een bonte verzameling, dat wel.
Voor "A Short History of Life", daterend uit 1996, ben ik in papieren mappen
gaan zoeken. Ik vond een recensie die indertijd verschenen is in The
Recorder Magazine. De auteur besluit met de kwalificatie 'an
intriguingly weird composition'. Dat kan ik me voorstellen - al heb ik het
kwartet nog nooit gehoord. Maar daar komt dus verandering in. En misschien
wel een opname.
Teruggevonden: een thematische analyse, met
kleurpotlood. De noten schreef ik toen al wel per computer: met een
tekenpakket!
18 juli 2014
Dekoor: wereldkampioen jazz en pop
Als bescheiden sponsor, tevens vader van de voorzitster, ben ik best een
beetje trots op Dekoor Close Harmony. Dit Utrechtse studentenkoor won
op de
World Choir Games opnieuw de eerste prijs in de categorieën jazz en
pop. Gefeliciteerd!
Nu houd ik weinig van popmuziek en helemaal niet van jazz, maar toch. Ze
zingen duizelingwekkende close harmony-arrangementen, en dat doen ze zowel
virtuoos als perfect. Je weet niet wat je hoort; en: je weet niet wat je
ziet. Uit hun 'show', geheel uit het hoofd gezongen, spat het enthousiasme.
Ze kunnen overigens méér dan close harmony. Twee keer hebben ze een
uurtje repetitie besteed aan het instuderen en meteen voor de camera
uitvoeren van liederen uit mijn passie
De lastpost. Wel even andere muziek,
maar het leverde meteen overtuigende opnames. De eerste (Die dag), nu
2000 keer bekeken, heeft een flinke duw gegeven aan het passieproject.
Zojuist heb ik een korte cursus afgerond, voor docenten van de
universiteitsbibliotheek. Over het ontwerpen van online zelfstudiemodules.
Die term 'online zelfstudiemodules' is, na lang zoeken, mijn antwoord op de
verwerpelijke modeterm 'e-learning' en de stoffige term 'COO-programma'. Je
moet, naar mijn idee, de dingen benoemen naar wat ze zijn.
Ik ontwerp die modules al zo'n 35 jaar, zo ben ik zelfs in het vak
gerold. Maar een cursus verzorgen óver dat ontwerpen, dat had ik nog nooit
gedaan.
Wat is nu kenmerkend voor een online zelfstudiemodule? Dat studenten die
zelfstandig bestuderen. Liefst een grote doelgroep over langere tijd, want
zo'n ding maken is duur. Die studenten verschillen onderling enorm, en het
mooie van deze techniek is dat je daar rekening mee kunt houden. Maar de
meeste modules doen dat nauwelijks: ze bieden een brok info, een simpel
vraagje, meer info, etcetera. Eigenlijk geven ze heel ouderwets,
docentgecentreerd, les.
Goede zelfstudiemodules werken andersom. Ze stellen vragen, de student
antwoordt, en afhankelijk van dat antwoord komt er eventueel info, hulp, een
vertakking, een verwijzing, noem maar op.
Kortom: de feedback is essentieel. En daarmee vallen goede online
zelfstudiemodules samen met goede formatieve toetsen.
Onderwijsadvieselement 28: Ontwerpen
van online zelfstudiemodules
Oud werk: het simulatieprogramma WASMEER, 1986, bevatte een
zelfstudiemodule (een 'tutorial') als inleiding. In oude stijl: eerst
informatie, dan een vraagje, en dan feedback. Dat doen we nu dus
andersom. Moeilijker om te maken, maar veel effectiever.
7 juni 2014
Hartverwarmend huwelijkslied
Vandaag trouwden Eva en Remco. En niet zomaar; nee, in een dienst in de
Studentenkerk. Eva zong vorig jaar mee met De lastpost, Remco is er de
PR-functionaris; dus er was alle reden voor een goed lied.
Ze vroegen Frits Hendriks en mij om het lied te schrijven, en het koor
van De lastpost én het vaste koor van de Studentenkerk én alle aanwezigen om
het lied te zingen. En zo gebeurde.
Frits en ik gingen op theevisite bij het stel om te zien wat voor lied
het moest worden. Lezingen: een fragment uit het Hooglied en het verhaal van
de Emmaüsgangers. En ook: hoe kijken jullie zelf tegen jullie huwelijk aan?
En tegen elkaar?
Frits maakte een schitterende tekst en ik heb die deels statig, deels
vrolijk op muziek gezet. Helaas hebben we nog geen opname. Maar je kunt wel
de tekst lezen en de partituur afspelen.
"Ze moeten dat gewoon kennen" en "daarop worden ze afgerekend" - twee
uitspraken die veel docenten helemaal niet letterlijk zo bedoelen, maar wel
uit gewoonte nog gebruiken. Bij mij gaan oranje waarschuwingslampjes
knipperen als ik ze hoor, en rode als ik ze lees. Het zijn toch de studenten
die hier studeren?
Ik raad docenten aan om letterlijk op hun woorden te passen. Dwing jezelf
de woorden te gebruiken die passen bij je visie op leren en doceren, en je
zult merken dat het veel makkelijker wordt om die visie ook uit te dragen en
in je onderwijs te verwezenlijken.
Ze - die docenten - vroegen me die rode woordjes eens op te schrijven, op
één A4'tje. Het paste net, met stiekem een A4'tje erbij voor de bijlagen. Klare taal in onderwijs. Verspreid de pdf gerust!
5 april 2014
Stilte hier, maar elders actie
Beschaamd verwaarloos ik deze webstek nu al anderhalf jaar. Gelukkig
loopt mijn onderwijsadvieswerk vanzelf door; dat gaat zelfs almaar beter.
Mijn werk aan de Radboud Universiteit is nog veel interessanter geworden nu
ik bijdraag aan de omvangrijke herziening van de medische opleidingen; mijn algemenere advieswerk en de trainingen rondom
toetsing, peer review en onderwijstechnologie loopt prima; en
de opdrachtgevers voor wie ik als zelfstandige werk blijven van mijn
diensten gebruik maken.
Waarom dan niks op deze website? Geen tijd.
Ik werk namelijk nogal bezield, zoniet bezeten,
aan de nieuwe passie De lastpost, een veelstemmig verhaal; een project
dat qua werk en betekenis voor mij vergelijkbaar is met mijn promotie. Ik
ben er twee jaar geleden zelf aan begonnen, eerst als componist, al gauw ook lobbyist, daarna
bovendien webredacteur en webmaster, toen ook de trotse dirigent van het
bijbehorende studentenkoor - en dat allemaal als autodidact.
Het
'proefschrift' is grotendeels af: anderhalf uur muziek, twee centimeter
koorpartituren, bonte website, vijf koren, zeventig zangers, grootse première.
Met dank aan alle mensen die zich voor dit project inzetten.
Een gloednieuwe passie: nieuwe teksten, alledaags
Nederlands, gebaseerd op het Matteüsevangelie, gericht op jongeren
waarvan velen het lijdensverhaal niet kennen. Nieuwe 'modern-klassieke'
muziek voor koor zonder begeleiding en zonder solisten. Voor concertante
uitvoering én voor gebruik in liturgische context.
Vijf studentenkoren voeren de première uit, scènisch,
grotendeels uit het hoofd zingend. Molenstraatkerk, 13 april 2014;
reserveer
snel.
13 november 2013
En plotseling weer op een gymnasium
Ik werd zelfstandig onderwijsadviseur om ook buiten de universitaire
wereld te kunnen werken. Dat gaat prima, met al die mensen die ik in de loop
van de tijd heb leren kennen.
Maar soms valt een opdracht zomaar uit de lucht. Ik werd gebeld door Hein
Bierman, conrector onderwijs van het Stedelijk Gymnasium te Haarlem, met het
verzoek of ik op 13 november een workshop op een studiedag kon leiden. Over
functies en effecten van toetsing. Hij had me met Google gevonden en meende
op grond van mijn website dat ik dat goed zou kunnen.
Ik nam aan dat het om een misverstand ging en waarschuwde: "Ik weet
vrijwel niets van het voortgezet onderwijs". Maar dat was juist een pré. Het
ging erom dat de docenten eens uitgedaagd werden buiten de vanzelfsprekende
kaders te denken.
Ik werk meestal met plezier, maar deze workshop deed ik met enorm veel
plezier. Het voelde als tijdreizen - ik heb zelf op een gymnasium gezeten.
De sfeer kwam me vertrouwd voor: ambitie, uitdaging, en aandacht voor
individuele talenten van de leerlingen. En een al even heterogene
docentenpopulatie, waardoor mijn manier van workshop leiden prima uit de
verf kwam. Want twintig docenten in een goed gesprek komen veel verder dan
één prekende deskundige.
En leerzaam bovendien. De universiteiten kunnen heel wat van het
voortgezet onderwijs leren.
De foto heb ik 'geleend' van de
Haarlem Debating Society - een activiteit aldaar die door leerlingen
georganiseerd wordt.
3 november 2013
Met de rug naar het koor
Het 'zondagse' koor van de Studentenkerk zat enige tijd zonder dirigent.
Of ik twee maanden wilde invallen. Wel, ik voel me daar thuis, dus ik heb
dat graag gedaan. Aanvankelijk onzeker, maar gaandeweg met gemak en plezier.
De diversiteit van de muziek, die beviel me wel. Hoewel: er waren ook
stukken bij waarvan ik me werkelijk niet kan voorstellen waarom díe noten
boven díe tekst gezet waren, of andersom. Het aantal lettergrepen klopte,
dat was het zo'n beetje. En dan wordt het lastig: onbegrepen muziek
overtuigend laten klinken. Toch doen!
Ik had ook een agenda, of een ideaal, hoe je het noemen wilt. Op zondag
dient die muziek te werken, als een
onderdeel van de liturgie die door iedereen gevierd wordt. Dus zijn er veel
liederen die door de kerkgangers gezongen worden - en daar wilde ik extra
aandacht aan besteden. Op de repetitie dirigeer ik het koor, op zondag de
kerkgangers - met de rug naar het koor. Dat duurde ook een paar diensten,
voor ik dat in de vingers had.
Maar het waren mooie repetities en fijne vieringen. Met de mooiste aan
het eind: de belijdenis van twee studenten. Eén had als uitgangspunt van
haar belijdenis het lied "Korn das in die Erde", dat ze van huis uit kende.
In de Dorisch toonladder, zo mooi. En dan van harte gezongen door iedereen.
Het vaste koor van de studentenkerk, hier nog met Jurriaan Schoffelen,
die na vijftien jaar afscheid nam. Inmiddels heeft Sophia Brink het
stokje overgenomen.
5 maart 2013
Concert: een gloednieuwe passie
Sinds een jaar schrijf ik samen met twee tekstschrijvers een compleet
nieuwe passie. Een groot muziekstuk voor koor, waarin het lijdensverhaal
wordt verteld. Maar niet zoals Bach het deed: wij schrijven voor studenten
en andere graagzingende jongeren, waarvan velen het verhaal helemaal niet
kennen.
Dat betekent: alles opnieuw bedenken; en tegelijkertijd recht doen aan de
tekst van Matteüs en aan alles wat daarover bekend is. En ook: muziek die je
graag zingt en die op de repetities al klinkt.
Inmiddels zijn zeven delen af (van de 25), er is een stichting opgericht,
een website, commissies, een projectkoor, etcetera. En een titel: De
lastpost, een veelstemmig verhaal.
En: binnenkort, 24 maart 2013, 15:30, Dominicuskerk: een concert waarin we die
eerste delen uitvoeren. Dat wil je niet missen.
Zie de poster, bezoek www.delastpost.nl,
lees en hoor alvast de muziek, reserveer plaatsen, en breng al je vrienden
en familie mee. Welkom!
(Ah ja, en mijn 'zakenrelaties', die krijgen natuurlijk vrijkaartjes. Wat
dacht je.)
24 maart 2013: het projectkoor zingt de eerste zeven delen. Bekijk de
videoreportage van het concert op de website van De lastpost.
1 maart 2013
Wentelend logo
Mijn 'eenmanszaak' heeft twee namen. Dat
kon, zei de man van de Kamer van Koophandel; en meteen besloot ik dat ik
daar gebruik van zou maken. Twee ogenschijnlijk totaal verschillende
activiteiten: onderwijsadvies en werken met amateurkoren.
En: het gaat, het werkt. Het advieswerk geeft me de financiële ruimte om
in mijn muziekwerk te investeren; en door het vele contact met studenten zie
ik wat hen bezielt en bezorgt - wat dan weer mijn onderwijsadvies verrijkt.
En ook: ik krijg met gemak en plezier een kerk vol mensen aan het zingen;
en met dezelfde energie leid ik een workshop voor docenten over
toetskwaliteit. En nog een: of het nu gaat om een onderwijsontwerp of om een
avondvullende passie: beide vereisen veel
ambacht, maar ook creativiteit.
Wentelend logo: meteen al bedacht, pas onlangs gemaakt. Helaas werkt het
niet op offertes en facturen - noch op papier, noch in pdf; daar staat
het logo dan in de meest relevante stand.
Maar nu zie je het dan toch.
20 januari 2013
Tekstverberger
Af en toe ben ik weer onderwijstechnoloog: het onderwijs verder helpen
met technologie.
Zo trof ik pas een docent die een eenvoudige meerkeuzetoets in twee
versies tegelijk beheerde: één die bedoeld was om aan de studenten voor te
leggen, en één voor hemzelf, met aantekeningen erin over de correcte
antwoorden, bronnen, etcetera.
Nu is dat niet handig, twee versies; voor je het weet gaan die ongemerkt
verschillen op plekken waar je denkt dat ze nog hetzelfde zijn.
En zo'n individuele docent heeft weinig aan een advies over een
itembanksysteem, als dat er op zijn instelling nog niet is.
Maar zoiets kan toch prima met Word, bedacht ik? Vijftien jaar geleden
heb ik dat eens uitgezocht. Dat heb ik nu opnieuw gedaan en nu heb ik het
opgeschreven. Zoals het een onderwijstechnoloog betaamt: gemengd met
adviezen.
Met een uitstapje over de onvindbare Word-functie om bestanden te
versleutelen. Ook handig.
Als kind vond ik het al raar: "Driekoningen, geef mij een nieuwe hoed!"
Als kinderkerkschrijver besloot ik, twaalf jaar geleden: ik schrijf zelf
wel een liedje, dat wél ergens over gaat. Het werd Sjaloom, salem,
saluu!, geschreven voor een kinderkerstspel, maar ook om ermee langs de
deur te gaan. De 'u' in het liedje is naar keuze de pas bevallen maagd
Maria, of degene die nietsvermoedend de deur open doet; om dan te smelten.
Dochter Eva en vriendinnen Suze en Sabine trokken de wijk door,
heel slim met een stapeltje partituren, want iedereen wilde natuurlijk weten
wat dat voor liedje was. Ze kwamen rijk thuis.
Afgelopen kerst speelden we in de Studentenkerk 'Koning zonder kroon', een spel dat van het liedje afgeleid is. Zeventig onderkoningen knipten
ijverig stukken uit hun kroon om de drie koniningen te helpen. Ondertussen
studeerden hun kamelen vrolijk het liedje in om het op reis te kunnen
zingen, de ster achterna. Die wijst de weg, naar u!
Vijf weken geleden vroeg Anna, uit Studentenkoor Hark!, me of ik niet kon
invallen als dirigent van Basta.
Basta is een van de koren van de
Cenakelkerk. Oei! Kan ik dat wel? Anna vond van wel.
Spannend was het zeker: één repetitie en dan meteen de mis dirigeren. En
een katholieke mis, dat gaat best wel anders dan een Studentenkerkdienst,
qua koorzang. Er wordt heel veel gezongen, soms maar een paar woorden. Een
paar keer begon het koor voordat ik doorhad dat ik iets moest aangeven...
Maar het ging wel goed, dus heb ik nog vier repetities en nog een mis
gedirigeerd, met veel plezier. Basta zingt goed en Noud Smeets, de
pianist/organist is onovertroffen; en ook het kerkvolk zong enthousiast mee
zodra ik het
zwaaiend vroeg. Lelijke muziek, gewone muziek, oude muziek; en... mooie,
écht bijzondere muziek van Hanneke van der Grinten, de vaste dirigent.
Een inspirerende ervaring. Dankjewel, Basta!
12 november 2012
Tijdreizen: een naamveld uit Hamelen
En plotseling kreeg ik een prachtig boek toegezonden over de geschiedenis
en cultuur van Velden. Waar had ik dat aan te danken? Aan mijn vader, Jan
Huisman, hoogleraar Oudgermaanse talen. In 1965 schreef hij een artikel over
de overeenkomst tussen plaatsnamen in de omgeving van Velden en plaatsnamen
in de omgeving van Hamelen. Voor het Veldens boek had ik een kopie verzorgd, want het artikel is nergens meer te vinden.
Al scannend raakte ik gefascineerd door het onderwerp. Hamelen? Dat
kennen we toch van het sprookje van de broers Grimm? Nu weet ik uit eigen ervaring
dat je kinderen kunt betoveren met overtuigend blokfluitspel; met ratten heb
ik het nooit geprobeerd. Maar er zit meer waarheid achter, zo blijkt.
In de dertiende eeuw heerste er rond Hamelen hongersnood en overbevolking; grote
groepen mensen trokken weg uit de streek, naar gebieden die tot dan toe
onontgonnen waren. Hun nieuwe nederzettingen noemden ze vaak naar de
plaatsen waar ze vandaan kwamen. Zo ook in Noord-Limburg? Een verklaring
voor de overeenkomst van maar liefst 19 plaatsnamen, zo stelde mijn vader.
Verder lezen:
- Wikipedia: de
Duitse verschilt flink van de
Nederlandse en de
Engelse;
- J.A. Huisman, 1965, Migration zweier Namenfelder (PDF,
8MB);
-
Veldens boek gepubliceerd; met dank aan Tom Doesborg.
1 november 2012
De lastpost, een stoutmoedig project
Stoutmoedig of overmoedig? We zijn inmiddels tien maanden bezig met het
schrijven van een échte passie. Maar wel met een geheel nieuwe tekst, in
modern Nederlands, gericht op jongeren van deze tijd, voor meerstemmig koor
a capella, en dat dan weer conform het Matteüsevangelie.
We, dat zijn Hendrik Jan Bosman en Liesbeth Jansen, beiden theoloog en
dichter; en ik, als amateurcomponist en voorlopig dirigent. Plus inmiddels
een dertigtal anderen die meepraten, meedenken, meeorganiseren, besturen,
zingen, tekenen, facebooken, etcetera.
We maken het zó, dat het zowel liturgisch kan worden gebruikt (in kerken,
in de Goede Week) als in concertvorm kan worden uitgevoerd, zoals dat met
Bachs Matthäus gebruikelijk is. Maar misschien zijn er ook wel
creatievelingen die er scenische opvoeringen van maken.
Eerst maar eens schrijven; voorwaar geen sinecure; mijn schrijfsnelheid
is gemiddeld één maat in 15 minuten. Maar toch: het grote raamwerk is er, en
de eerste delen zijn klaar, en de zangers van het Lastpostkoor zijn er zeer
over te spreken.
Als we zo door kunnen gaan betekent dit, dat het stuk in voorjaar 2014,
misschien zelfs pas 2015, af zal zijn. In de tussentijd gaan we losse delen
eruit uitvoeren. Studentenkoor Hark! beet het spits af, met de
dodenherdenking op 5 november 2012.
- Kijk, luister op de
website van De
lastpost, een veelstemmig verhaal;
Steeds meer mensen zien in dat studenten bewust en onbewust leren om hun
tentamen te behalen. Dat is verstandig van ze, en er is ook niets mis mee,
als dat tentamen maar toetst of zij werkelijk de doelen van het onderwijs
bereikt hebben, en als die doelen maar leiden tot het bereiken van de
eindkwalificaties.
Hoe krijg je een overzicht van een opleiding? Vroeger ging dat door de
vakinhouden op te stapelen; maar daarmee heb je dus niet de kern te pakken.
Kun je niet een overzicht maken van hoe al die cursusdoelen bijdragen aan de
eindkwalificaties?
Ja, dat kan. Maar voor je het weet heb je dan een vrijblijvende tabel met
kruisjes. Wat betekent zo'n kruisje dan eigenlijk? Waar is dat op gebaseerd?
Met wat puzzelen heb ik een halfkwantitatieve methode bedacht die als
uitgangspunt heeft: het relatieve belang van een doel blijkt uitsluitend uit
de mate waarin de toetsing van dat doel meeweegt in de
eindbeoordeling.
Drie keer lezen die zin; het is geen eenvoudige materie. Het leidt tot
een toetsprogrammamatrijs. Mooi idee, elegant, maar is het praktisch
haalbaar? Het zal blijken, de komende jaren.
Zolder opgeruimd, en dan vind je nog eens wat. Een eindeloos formulier,
nog bedrukt door een kettingprinter vanaf een mainframe waar
toen al, in 1981, de studenten via een beeldschermterminal leerden
van een tutorial.
Het heette computerondersteund onderwijs en ik had als studentassistent
de taak om het programma inhoudelijk te verbeteren. Je kon er mooie dingen
mee:
een stuk tekst presenteren met een open vraag,
de student typt een antwoord,
het programma analyseert dat en geeft specifieke feedback op dat
antwoord,
de student krijgt nieuwe tekst plus vraag ook afhankelijk van
eerdere antwoorden.
Zie dat maar eens te doen met een toetsprogramma van tegenwoordig. Maar
ja, primitief ging het wel: er was veel te weinig ruimte voor variabelen. En
dus schreef je: p wordt p-2048; zo kon je wel 16 variabelen in ééntje
stoppen. Bitneuken heette dat.
1 augustus 2012
Wilhelmus, vierstemmig. En lang zllz leven.
Zie de foto: Hark! bewierookt de winnaars van het
sporttoernooi met een stemmig, vierstemmig, Wilhelmus. Het werkt: ze houden
eerbiedig hun hand op hun hart.
Het was toen nog een hele toer om aan de enige mooie zetting
van het Wilhelmus te komen; maar dat is gelukt. Nu extra actueel omdat het
Wilhelmus dat ze in London spelen zo lelijk is.
Dit jaar lauweren we opnieuw de winnaars. Ze krijgen na het
Wilhelmus ook nog een vierstemmig Lang zullen ze leven.
Zing je ook in een koor? Lees, hoor en gebruik dan de partituren op de
website van Hark!:
Dertig jaar geleden startten we, vier Nijmeegse studenten, een
blokfluitkwartet, dat zich speciaal zou toeleggen op eigentijdse
blokfluitmuziek. Eigentijds betekende toen vaak: niet om aan te
horen, zo nieuw. Om twee tonen tegelijk uit één blokfluit te halen, had je
speciale grepen nodig. Vandaar onze naam: de Kunstgreep. We gaven concertjes
en lieten zelfs een artistieke foto maken.
Nog altijd komen we af en toe bij elkaar en dan spelen we wat. De
ambities zijn bijgesteld en de muziek is nu beter aan te horen, maar dat
geldt voor alle muziek van tegenwoordig: de jaren zeventig zijn echt
voorbij.
Onlangs vierde Frans het tienjarig bestaan van zijn
Werk en Waarde (hij begeleidt hoogbegaafde volwassenen die begeleiding
nodig hebben (en dat zijn er nogal wat)). Voor de gelegenheid schreef ik het
blokfluittrio "Gaande de weg". Je kunt het lezen en horen, naast de twee
eerdere stukken voor vier blokfluiten, op de pagina composities.
20 juni 2012
Paradigmawisseling
Of het advieswerk nu gaat over afstandsonderwijs, online samenwerking,
verantwoorde toetsing, onderwijsefficiëntie of studiesucces: het kan pas
werken als de betrokkenen loskomen van de oude, ingesleten, en onbewuste
kijk op onderwijs waar we zo vertrouwd mee zijn.
Ik ben lang aan het zoeken geweest naar een begrijpelijke manier om het
oude denken tegenover het huidige te zetten. Uiteindelijk kwam ik op
leerstofgebaseerd onderwijs versus leerdoelgericht leren.
Het helpt echt. Aan de hand van die paar woorden kun je veel duidelijk
maken. Soms gebruik ik een schema waarin ik het verder uitwerk: de lijn van
ontwerpen loopt van boven naar beneden. Maar veel leuker is natuurlijk het
rechterdeel open te laten en je cursisten dat zelf laten invullen en dan
bespreken.
Dia uit de docentencursus BKO6 Doelen & toetsen
24 mei 2012
Pinkstergeest
Op de rommelzolder van de Kinderkerkwebsite - nu 15 jaar oud - vind je
nog eens wat.
Speciaal voor deze week: Pinksteren 2003, op z'n Kinderkerks. Ik had 20
minuten om het voor te bereiden en nam mee:
drie flesjes
een ventilator
stroken crepepapier
een oude Kinderbijbel
aan afdruk van Biblija.com
En zie wat een hoop zinnigs je daar mee doen kunt. "Ein Brausen vom
Himmel als eines gewaltigen Windes", zo vertaalde Luther het. Wij maakten
een
Kinderkerkvertaling die vanzelf op je neerdaalt.
20 april 2012
Goedemorgen, Mama!
Moederdag komt er weer aan. En wat wil je dan als kind? Een liedje zingen
voor je moeder natuurlijk. Een mooier cadeau is er niet.
Voor dochters Judith en Eva schreef ik veertien jaar geleden zo'n liedje.
Je zingt het bij het ontbijt-op-bed, met het ontbijtje in je hand.
Voor moeders die het meemaken is het wel oppassen geblazen: bij de
laatste zin smelt je.
Probeer maar. De nichtjes Valérie en Eline zingen het voor je voor.
12 april 2012
Weblectures, ze komen eraan
De Radboud Universiteit bezint zich op het invoeren van 'weblectures'.
Daar verstaat niet iedereen hetzelfde onder: het kan variëren van een
'uitzending gemist' van hoorcolleges tot een systeem om onderling annotaties
bij online video's te delen - gelijk de margenotities in middeleeuwse
kloosterboeken.
In de commissie probeerde ik helderheid te verschaffen; en dan niet
alleen met mijn powerpoints vol bewegende tekeningen, maar ook met echte
voorbeelden. Hoe prettig dat ik een maand eerder zelf opgenomen was, met een
behoorlijk geavanceerd systeem nog wel. Kon ik ervaring uit de eerste hand
vertellen. Wel confronterend, om mezelf eens te zien zoals een ander me
ziet. Sjonge.
Maar omdat-ie toch met google te vinden is, neem ik hier maar de link op,
voor wie even kijken wil, of de knoppen proberen. De link brengt je
middenin een nogal vraaggestuurde presentatie van SURFacademyworkshop.
Met dank aan Chris Blom!
30 maart 2012
Goede Vrijdag met soldaat en tuinaanleg
Topdrukte in de Studentenkerk. De studenten die het
passieproject van 2013/2014 begeleiden,
gaan ook bijdragen aan de komende viering van Goede Vrijdag. Iets heel
bijzonders, want sommigen hebben nog nooit een viering in de Studentenkerk
meegemaakt. We buigen ons over de teksten van Jesaja en Johannes. Hoe gaan we
die lezen? Gaan we ook wat doen?
Gelukkig brengt de kinderpaasviering van paaszaterdag uitkomst.
De nieuwe morgen breekt aan, middenin de kerk, in een tuin, die
eerst dor en droog is, en die later gaat bloeien - doordat de kinderen
bloemen maken. En die tuin, die maken we dan al tijdens de Goedevrijdagviering. Waar
vervolgens Yentl doorheen gaat lopen, die als soldaat-bij-het-kruis
Longinus' lied zingt, op tekst van Hendrik Jan Bosman.
En dan is het eerst nog palmpasen, met de welbekende
intocht van de
kinderen, met
hun beste jassen op de vloer. En de klap op de vuurpijl is de
paasviering 's nachts - niet in, maar wel rond de tuin vol bloemen. Welkom!
Eva Martens, studente Theologie, ging voor in de dienst in de
Studentenkerk. Preken over "God loven met muziek", hoe doe je dat? Je eigen
koortje te hulp vragen, natuurlijk.
En zo gebeurde. Eva vroeg Hark! - geen kerkkoor, maar niet bang - om een
nieuw lied te zingen tijdens haar preek. Ze maakte een eigen vertaling van
Psalm 8: "Oorverdovend fluistert".
En ik schreef de noten.
Vierstemmig: vanwege de afwezigheid van alle tenoren is het gezet voor
driestemmig vrouwen plus eenstemmig mannen. En "er mocht best lalala in
zitten" vond Eva. Dat werd een glansrol voor de alten.
Zestien Harkers trotseerden spoorvertragingen, familieverplichtingen en
studiedruk en verschenen op zondagochtend.
Luister naar de opname, en word vrolijk.
27 januari 2012
Zelfstudiepowerpoints
Vorig jaar heb ik twee publicaties geschreven, die Bea en ik gisteren
voor onze workshops op het opheffingscongres goed konden gebruiken.
Ze zijn geschreven in, schrik niet, PowerPoint, en bedoeld voor
zelfstudie én voor gebruik in een interactieve workshop. Ja, je kunt veel
met PowerPoint, als je het met fantasie gebruikt. (Een tekenende dochter
helpt ook).
De twee publicaties zijn zowel qua vorm als qua inhoud voor veel docenten
nogal oogopenend. Verbaas je over de vorm (dat gaat in drie minuten) of over
de inhoud (dat vergt 20 minuten).
Element 47
gaat over het wondermiddel: online peer review;
Element 63
gaat over de heilige graal: didactische consistentie;
In één jaar tijds is IOWO zich eerst meer op het HBO gaan richten,
daarbij ingekrompen, bijna samengegaan met een ander instituut, twee maal
verhuisd, en tenslotte opgesplitst en opgeheven, waarna de overgebleven
adviseurs nu de RU-opleidingen gaan ondersteunen, en dat na een derde
verhuizing.
Bij wijze van zwanenzang organiseren we een congres op donderdag 26
januari, vanaf 14 uur, voor al onze huidige en oude relaties, en alle
onderwijsbelanghebbenden. Gisteren heb ik 3900 mailtjes verzonden, waarvan
er inmiddels 1200 zijn geopend. De inschrijving loopt!
Zorg dat je erbij bent, desnoods alleen op de receptie - voor de
onderwijsbeleidsactieve studenten een mooie gelegenheid om de fameuze IOWO-bitterballenborrel
alsnog te vieren.
Zie de nieuwsbrief, volg de links en schrijf je in!
1 januari 2012
Trouwplannen? De boot in!
Laat ik beginnen met elke bezoeker van m'n webstek een voorspoedig
2012 te wensen. Dat al je goede voornemens mogen slagen, tenzij ze bij
nader inzien niet zo goed waren.
Maar ik bedacht: misschien heb je wel trouwplannen, en wil je dat wel
serieus maar niet te zwaar aanpakken. Nou, dan heb ik nog wel wat voor je:
een vrolijk huwelijkslied, voor kerk én kroeg. Dat laatste was niet zo
bedoeld, maar het gebeurde, dus het kan. De
boot in, bij Marcus 6. Geschreven en via Internet ingestudeerd, in
2004, voor mijn neef en zijn vrouw.
(En nee, die foto, dat zijn zij niet, dat zijn mijn ouders, in 1949.)
22 december 2011
YouTubevenster op Betlehems veld
In 2007 al bedacht en gespeeld, dit jaar in de reprise: een
kinderkerstspel waarin de ene herder uit het Boek leest, en de ander
vervolgens zijn laptop openklapt en YouTubefilmpjes gaat kijken. Die spelen
zich levensgroot af: engel verschijnt bij Maria, heraut kondigt volkstelling
aan, Erwin Kroll verwacht extreme koude. Nou, wat moet je dan, als schaap?
Wol brengen, natuurlijk!
Alle kinderen knippen een stuk uit hun schapenvacht, schrijven er een
wolwensje bij, en gaan op weg. Zo zal het wel goed komen met de Koning van
de Vrede!
Curieus oud kerstliedje met betoverende melodie; ik heb het vierstemmig
gezet voor Hark! dat optrad bij een Soeterbeecklezing over Kerst en kunst.
Luister naar de
menselijke zang - overtuigend maar het ging soms wel wat mis - en
luister naar de computerlijke noten - foutloos maar zonder gevoel.
De laatste maten
waren bij het schrijven een hele puzzel. Staat het lied in F mixolydisch
of in Bes groot en hangt het op de kwint? Ik heb gekozen voor mixolydisch.
Zo mooi.
6 december 2011
Google 'ns naar een plaatje van een poort
Jarenlang was het een raadsel waarom het kerstspel "Een poort voor de
koning" op de kinderkerkwebsite veel vaker bezocht werd dan de andere kerstspelen.
Totdat ik een nieuwe teller installeerde, die traceert waar de bezoekers
vandaan komen. Wat bleek? Plaatjeszoekers!
Als je met Google
afbeeldingen zoekt naar "poort", dan snap je hoe het komt. Je ziet allemaal
foto's van antieke triomfbogen en pretentieuze tuinhekken. Maar er staat één rare
tussen. Wat is dat? Klik! En meteen concludeert Google: dat zal dan wel echt
een Belangrijke Poort zijn. Dus komt-ie vooraan. En dus... klik!
En zo
komt elke verbaasde poortplaatjesklikker even in de statistieken van de
kinderkerkwebsite terecht. Raadsel opgelost! Maar grappig blijft het wel.
Eva tekende de poort in 1998, toen ze 7 was. De bedoeling was dat het een
Belangrijke Poort moest verbeelden, die iedereen wil zien, en die dan een
beetje maf blijkt. Gelukt!
1 december 2011
Kwetterlicht en warenwook
De webstekpagina 'composities' begint
gestalte te krijgen. Een vreemde parade van muziek van de afgelopen twintig
jaar: blokfluitkwartet, driekoningenliedje, lijdensverhaal,
kinderpianoboekje, onderwijstechnologensatire.
Maar voor nu acuut
relevant: twee- en driestemmige
sinterklaasliedjes om de blits mee te maken bij je schoonfamilie.
23 november 2011
IOWO wordt opgeheven
Per 1 januari 2012 houdt IOWO in zijn huidige vorm op te bestaan, zo
hebben we het
geformuleerd op de website. Een deel van het werk wordt voortgezet, een
deel wordt netjes afgerond, een deel wordt voortaan niet meer gedaan.
Jammer!
Wat wordt mijn werk? We gaan zien...
27 oktober 2011
Nieuwe webstek in aanbouw
Na jaren aarzelen heb ik dan de knoop doorgehakt: eindelijk een nieuwe
persoonlijke website. De oude was dan wel ozo charmant, maar ook ozo
verouderd. Niettemin is het beleid: geen dode links. Dus terwijl ik de
nieuwe bouw blijft de oude online.
En verwacht nog niet teveel van de nieuwe webstek: opzet en tekst gaat
even voor. Dus de afbeeldingen en opmaak even niet. Au, wat doet dat zeer.
Geheel tegen mijn stijl.
Kijk over twee weken nog eens. Of: schrijf nu alvast een reactie.
Studentassistentencursus
Titus Brandsma.jpg)
EvaHuisman2008.jpg)
FrankMullerFotografie_max.jpg)
workshop.jpg)
tedVA_486_max.jpg)
)
)
tedVA_17-05-55_1620.jpg)
